KÜRESELLEŞME BAĞLAMINDA HABER AJANSLARI: ANADOLU AJANSI ÖRNEĞİ


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gazetecilik Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: İngilizce

Öğrenci: OMO AIMAN BOUDCHAR

Danışman: Mehmet Özçağlayan

Özet:

Küresel haber ajansları, anlık haber dağıtımını ve tüketimini mümkün kılarak ve bununla birlikte küresel bağlantılılık deneyimini de teşvik ederek, günümüzün değişen küresel medya ortamlarında bile yalnızca medya kuruluşları için değil, bireyler için de haber sağlayıcıları olarak hala temel bir rol oynamaktadır. Medyanın küreselleşmesi, birkaç küresel haber ajansının dünya medyasına hakim olmasına yol açtı; bu nedenle, bu kurumların etkisi siyasi sınırlara bakılmaksızın ülkeler arasında yayılabilmektedir. Arap kamuoyunu kazanmak ve Arap dünyasındaki hakimiyetlerini pekiştirmek için uluslararası yarışın bir parçası olarak, büyük küresel haber ajansları programlarını ve haberlerini Arapça dilinde sunmaya çalışıyorlar. Son yıllarda Arap dünyasında önemli bir bölgesel güç olan Türkiye, Arap kamuoyuyla basın aracılığıyla iletişim kurmak için bazı girişimlerde bulunmuştur, bunlardan en önemlisi Anadolu Ajansı'nın Arapça bölümüdür. Bu temelde, çalışma, Anadolu Ajansı'nın Arapça bölümünün Arap dünyasındaki medya varlığının düzeyini ve niteliğini ve Anadolu Ajansı'nın en büyük Arap medya kuruluşları için nasıl güvenilir bir haber kaynağı haline gelebildiğini incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışma ayrıca, birçok Arap medya kuruluşunun sık sık Anadolu Ajansı'nın haberlerine yer vermesi nedeniyle, Anadolu Ajansı'nın Arapça bölümünün Arap dünyasında gelişmesine katkıda bulunan faktörlerini de araştırdı. Bu çalışmada, bir yandan araştırmacının Anadolu Ajansı Arapça bölümünden Arapça gazetelerin aktardığı günlük ve aylık haber sayılarına ilişkin verileri topladığı nicel bir yaklaşım benimsenmiştir; nitel analizde ise çalışma, Anadolu Ajansı Arapça bölümünün Arap dünyasındaki başarısına ve gelişimine katkıda bulunan faktörleri belirlemek için bazı anketlerin ve önceki Arapça çalışmaların analizine dayanmaktadır. Araştırmanın sonuçları, bazı tanınmış Arap medya kuruluşlarının Anadolu Ajansı haberlerini tam olarak alıntıladığını gösterdi. Diğer Arap medya kuruluşları, günlük haberlerini düzenlerken haber kaynağı olarak bu Arapça departmana güvenmektedir. İstatistiksel olarak bu, Anadolu Ajansı'nın Arap medyasındaki önemli varlığını kanıtlamaktadır. Çalışma, çoğu Arap medya kuruluşunun Anadolu Ajansı'nı günlük haberlerini düzenlemek için güvenilir bir haber kaynağı olarak gördüğü sonucuna varmaktadır. Çalışma ayrıca, Anadolu Ajansı'nın Arapça bölümünün Arap dünyasında gelişmesine katkıda bulunan, dini faktör, siyasi faktör, kültürel faktör ve sosyal faktör olarak adlandırılabilecek bazı faktörlerin varlığını da göstermektedir. Bu bağlamda çalışma, Türkiye ile Arap dünyası arasındaki ortak kültürel, dini ve tarihi bağların Anadolu Ajansı'nın Arap coğrafyalarında ve bölgelerinde aktif varlığını büyük ölçüde kolaylaştırdığını göstermiştir.