İlköğretim dördüncü sınıf sosyal bilgiler dersi tarih konularında problem çözme yönteminin etkililiği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2004

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ÖZLEM KILAVUZ

Danışman: Ali Yılmaz

Özet:

Ülkemizde tarih dersleri genellikle geleneksel aktarım yöntemiyle yapılmaktadır. Bu da tarih dersinin ezberlenilmesi gereken bilgi yığını olarak görülüp, sevilmeyen bir ders haline getirmektedir. Bu çalışmanın amacı, problem çözme yönteminin fen ve matematik dersleri ile sınırlı olduğuna dair yaygın düşünceye rağmen, tarih öğretiminde de problem çözme yönteminin uygulanabileceği ve bu yöntemin öğrencilerin problem çözme veya akıl yürütme becerilerini geliştirebileceğidir. Bir başka düşünce ise Piaget'nin son zamanlarda eleştirilen tarih öğretimine dair çocuğa gelişim evresinde yaş sınırı koyulmasıdır. Tarih konularının çocuk tarafından yalmzca soyut dönemde anlaşılacağını savunmasıdır. Oysa bu araştırma 10 yaş civarı yani somut dönemde bulunan bir kitle üzerinde yapılmıştır. Bu öğrencilerin daha önce tarih konuları ile hiç karşılaşmamış olmaları, hayal güçlerini etkilememesi açısından bu araştırma için bir avantaj olduğu düşünülmektedir. Bu bağlamda çocuğun somut dönemde de bazı yardımcı öğelerle (drama, eksik metin, öyküleştirme, resim vs.) ve problem çözme yöntemini kullanarak, tarihsel anlamasının gerçekleşeceği görülmektedir. Hatta daha önceden hiçbir bilginin etkisi altında kalmamış çocuklar, hayal güçleriyle, çözümlenmemiş birçok tarihsel problem durumlarına sıra dışı ve çoğu da mantıklı diyebileceğimiz öneriler getirebilmektedirler. Bu yöntemin özellikle zaman açısından sınırlılıkları vardır. Fakat zorlukları olmasına rağmen öğrenci açısından büyük faydalar sağlamaktadır. Yapılan bu deneysel çalışmada da deney grubunun gerek öğrenme düzeyi, gerek hatırlama düzeyi, gerekse derse karşı olan tutumlarında kontrol grubuna karşılık olumlu bir yükselme ortaya çıkmıştır. Bu yöntemin kullanıldığı bir tarih dersiyle; öğrencilerin, tarihsel araştırmanın basit bir modelini kendileri için kurmaları sağlanarak tarihçinin kullandığı yöntemi kendi deneyimlerine dayanarak öğrenmeleri gerçekleşecektir. Hiç şüphe yok ki bu yöntem çocuklara hatırlamaktan çok düşünme, olguları ezberlemekten çok onları kendi bakış açılarım uyarlamaya teşvik edecektir. Üstelik bu şekilde, tarih dersi aracılığıyla çocuğun düşünme, kanıtı değerlendirme, sorgulama, sebep-sonuç ilişkileri içinde akıl yürütme becerileri gelişecektir.