Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BEKİR ŞAHİN BALOĞLU
Danışman: Mehmet Safa Yeprem
Özet:
Bu çalışma, 1871-1916 tarihleri arasında yaşamış, Türk saz müziği sanatçısı, besteci Tanburî Cemil Bey'in hayatı ve sanatsal mirasına dair bilgiler içerir. Sanatçının, Osmanlı devletinin son devirlerine tesadüf eden ömründe, bu dönemin bütün siyasî ahvalinin yansımaları görülür. Tanzimat devrinin seçkin toplumu, uzun bir süredir değişimlere teşne olarak yaşamakta ve hayata dahil olan yenilikleri karşılamaktadır. Bu evreye gelene kadar Türk toplumunda ve müzik sanatında yaşanan hazırlayıcı süreçler ve Osmanlı'dan Cumhuriyet'e geçiş sürecinde gözlemlenen müzik ve toplum ilişkisindeki değişimler çalışmanın birinci ve ikinci bölümünde yer bulur. Üçüncü Bölüm, Tanburî Cemil Bey'in müzisyen kimliği ile bu değişim dönemine sunduğu katkıları, sanatsal üretimleri ve bunların tahlil edildiği bölümdür. Tanburî Cemil Bey, Osmanlı'dan Cumhuriyet'e miras kalan Türk müziğinin aktarımında, yaptığı ses kayıtlarıyla en büyük aracılardan biridir. Sanatının, kendi yaşadığı devrin ardından görünen tesirleri ise dördüncü bölümde ele alınmıştır. Tanburî Cemil Bey, geçmişte yaşamış herhangi bir tarihî karakter olarak anlaşılmamış; kimi zaman mirasının mevcudu muhafaza eden sonucuna bakılarak geleneksel ve kimi zaman da sadece değişime yönelik tercihleri görülerek modern bir portre olarak algılanmıştır. Dâhi müzisyen Tanburî Cemil Bey, çalışkanlığı, yaşadığı dünyayı algılayışı ve tepkileriyle; ayrıca hususî alanı içerisinde görünür olan taksimleri, eser icrası, besteleri, sahip olduğu her tür müziğe açık bakış açısı, multi-enstrümantalist vasfı, yeni enstrüman icatları gibi ortaya koyduğu yüksek müzikal başarı ile örnek bir müzisyen prototipi olarak halen yaşamaktadır. Hayatındaki bu geniş açılımlar, müzisyenlere ilham olduğu gibi aynı zamanda müzik araştırmaları için de başlı başına bir kaynak olarak tebarüz eder.