Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2008
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AHMET BENZER
Danışman: MUSTAFA SİNAN KAÇALİN
Özet:Çalışma konusunu; -mIş, –DI, -(I)yor, -mAktA, -mAdA, -AcAK, –Ar/Ir ve -DIr eklerinin sahip olduğu görünüş zaman ve kiplik değerlerinin tespiti oluşturmaktadır. Bu ekler; zaman boyutunda fiilin hangi zaman dilimine (geçmiş, gelecek, şimdi gibi) göndermede bulunduğu, görünüş boyutunda fiilin gerçek zaman üzerindeki yayılımıyla eylemin bitmişlik, bitmemişlik ya da sürme belirtip belirtmediği tespit edilmiştir. Kiplik boyutunda ise konuşucunun tutumları (tahmin, niyet gibi) incelenmiştir. Türkçede fiillere eklenen ekler basit, birleşik ve karmaşık biçimlerde incelenmiştir. Basit biçimlerde bir ek aynı anda hem zaman hem görünüş hem de kiplik görevlerini taşıyabilmektedir. Çalışmanın sonucunda, Türkçede zaman ekleri olarak bilinen eklerin her birinin farklı zaman, görünüş ve kiplik değerlerine sahip olduğu görülmüş ve bu değerlere sahip olma durumunun yalnızca cümlede yüklem tarafından değil, cümle içindeki çeşitli yönlendiriciler tarafından da oluşturulduğu tespit edilmiştir. Çalışma kapsamında oluşturulan şemaların ders kitaplarında yer almasıyla öğrenicilerin zaman ekleri olarak bilinen eklerin sahip olduğu birçok görevi doğru bir şekilde öğrenmesi beklenmektedir. ABSTRACT The purpose of this study is to determine function of aspect, time and mood suffixes in regular grammar, such as -DI, -mIş, -(I)yor, -mAktA, -mAdA, -AcAK –Ar/Ir and -DIr. These suffixes reference time domain (past, future, present, etc) in the time format; they show their completeness, incompleteness, or continuity with the extension of real time in the aspect format. In the mood/modality format, psychological manners of speaker (guess, intention, etc) are investigated. In Turkish, there are two types of formation of suffixes added to verbs with meaning of time: simple and complex. In the simple formation, a suffix gives meaning of time and aspect at the same time. In the result of the study, each suffix known as time suffixes has also time, aspect, mood/modality values. These function are formed not only by verbs but also by some phrases in sentences. If the scheme formed in this study are given in textbooks, students learn that time functions consist of other function too.