Kazan’daki mushaf imlâsı tartışmaları çerçevesinde “Tashih-i Resm-i Hatt-ı Kur’ân” risalesi: neşir ve tahlil


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Temel İslam Bilimleri Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Eda Atalay

Danışman: Mehmet Emin Maşalı

Özet:

Hz. Osman döneminde istinsahı gerçekleşen ve Mesâhif-i Osmâniyye adıyla anılan mushafların imlâsı kendine özgü özellikler taşımaktadır. Mushafların basım yoluyla çoğaltılmaya başlamasından sonra imla meselesi tartışma konusu olmuştur. Matbuat dönemi mushaf basımına öncülük eden coğrafya ise Kazan bölgesidir. Zira tespitlere göre Müslümanlar tarafından ilk mushaf basımı 1801 tarihinde Kazan‟da gerçekleştirilmiştir. Kazan‟da basılan bazı mushafların kitabetinde, Hz. Osman Mushafları‟nın imla özelliğinin (Resm-i Osmânî) takip edilmiş olması, bölge halkının Resm-i Osmânî imla yapısına alışık olmaması dolayısıyla tartışmalara yol açmıştır. Bu çalışmada söz konusu tartışmaların yapıldığı münazaraları ihtiva eden “Tashih-i Resm-i Hatt-ı Kur‟ân” adlı risâlenin neşri yapılarak, Kazan âlimlerinden Musa Cârullah Bigiyef‟in gerek matbu mushaflarda esas alınacak imla gerekse bu mushaflarda görülen yazım hataları üzerinde yapılan tartışmaları ve delillendirmeleri tahlil edilecektir. -------------------- ABSTRACT According to the findings, the first Mushaf was printed by Muslims in Kazan in 1801. The ortography of the Mushaf, known as Mesâhif-i Osmâniyye, which took place during the reign of Osman, had its own characteristics. The ortography became a subject of discussion after the publication of the Mushaf printings. In some of the printed mushafs in Kazan, ortography of Osman (Resmi Osmâni) led to controversy as the people of the region were not familier with the structure of the Resm-i Osmânî. The publication titled “Tashih-i Resm-i Hatt-ı Kur'ân”, written by Musa Cârullah Bigiyef, which outlines the debates and the evidences of the ortography of the Mushaf, will be used as the basis of analysis in this thesis.