Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2010
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Mustafa Çil
Danışman: HASAN HACAK
Özet:İCTİHADDA HATA - İSABET TARTIŞMASI (CESSAS’IN EL- FUSUL Fİ’L-USUL ADLI ESERİ EKSENİNDE) İctihad, karşılaşılan bir soruna İslam Hukukunun prensipleri ışığında, temel kaynaklardan çözüm bulabilmek amacıyla gösterilen çabaların tamamını ifade eder. İctihad faaliyetinin belli oranda öznellik taşıması, aynı sorun hakkında farklı çözümlere ulaşılabilmesini mümkün kılar. Bu durum da, ictihadla ulaşılan çözümlerden birinin mi, yoksa her birinin mi doğru olacağı tartışmasına yol açmıştır. Zamanla teorik bağlantılar ve derinlikler de kazanan bu tartışma farklı bir çok disiplin yanı sıra Fıkıh Usûlünde de ele alınıp incelenmiştir. ‘İctihadda Hata-İsabet Tartışması’ başlıklı bu çalışmada, söz konusu tartışma ile bağlantılı hususlar her yönüyle ele alınmaya ve genel bir biçimde ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca fıkıh usulü tarihinin önemli bir döneminde telif edilen ve ilgili literatürün kaynakları arasında gösterilen bir eserin de bu tartışma bağlamında örnek incelemesi yapılmıştır. Hata-isabet tartışması farklı anlayış ve kaygılar etrafında şekillenmiş ve geniş bir yelpaze oluşturacak şekilde farklılaşmış görüşlerin bulunduğu bir konudur. Tartışmayla bağlantılı ve fakat İslam alimlerinin büyük çoğunluğu tarafından benimsenmediği için sınırlı sayıda taraftara sahip bazı uç görüşler ayrı tutulursa, tartışmada iki temel yaklaşımın bulunduğu görülür. Bu yaklaşımlar arasındaki farklılıklar da uzlaştırılamaz nitelikte değildir. Tartışmanın pratiğe yansıması sürecinde her iki yaklaşım da aynı sonuca ulaştırmaktadır. Teorik yönden ise yaklaşımlar arasında bir tercih zorunluluğu bulunmamakla birlikte, ulaşılan farklı ictihadi sonuçların yalnızca birinin doğru olduğunun kabul edilmesi, tartışmanın özellikle İslami ilimlerin çeşitli alanlarındaki kabullerle tutarlılığının daha kolay izah edilebilmesine imkân sağlamaktadır. ABSTRACT DEBATE ON MISTAKEN – CORRECT RULING in IJTIHAD (BASED ON THE EL- FUSUL Fİ’L-USUL WRITTEN BY CESSAS) Ijtihad refers to all kind of efforts to find solution to a faced problem from main sources in the light of Islamic Law principles. Since the ijtihad activity comes with some personal views at certain level, it enables to reach different solutions for a particular problem. This situation resulted in a dispute that questions the validity of either a certain solution or all the proposed solutions. This heated discussion was elevated with theoretical connections and deepened through the time and examined in Fiqh (Islamic Jurisprudence) methodology as well as other quite a few disciplines. In this study titled with “Debate on Mistaken – Correct Ruling in Ijtihad”, the matters related with the abovementioned debate were taken into account with several aspects and attempted to put forward generally. In addition, a book, which was written in the important period of fiqh methodology and is accepted as one of the related literature sources, was investigated within the debate context by means of selected examples. Mistaken-Correct ruling debate has been surrounded by different understandings and concerns, and covers a wide range of varied notions. When some extreme opinions are excluded, although they are tied to debates, however; were not recognized by most of the Islamic scholars, it is seen that there are two main approaches in the debate. Differences in these two approaches are neither very significant nor in non-reconcilable form. When the debate is put into practice, the two approaches reach to same conclusion. From theoretical point of view, although there is no obligation to choose one of the approaches, accepting only one of the varied ijtihad solutions as right one makes the explanation easier for the consistency of the debate, particularly with the assumptions in several Islamic sciences.