Arzhan Kurgan Buluntularına Göre Bozkır Kültür Çevresinde Ölü Gömme Geleneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Fen - Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Kader Aslan Doğan

Danışman: Ahmet Kanlıdere

Özet:

Sibirya’dan Orta Avrupa’ya kadar uzanan toprakları hâkimiyet altına alan İskitler, kadim bozkırın “Altın Ustaları” olarak bilinmektedir. Tarihin en eski ve yetkin atlı göçebe topluluğu olan İskitler, kısa süre önce keşfedilmiş olan ve hâlâ çalışmaları devam eden 2700 yıllık Arjaan Kurganları ile tarihe kalıcı eserler bırakmışlardır. Rusya’nın Tuva Özerk Cumhuriyeti’nde bulunan bu kurganlar en eski ve en büyük İskit kurganları olma özelliğine sahiptir. Arjaan 1 (M.Ö. IX. yüzyılın sonu ya da VIII. yüzyılın başı) 1970’te, Arjaan 2 (Rus-Alman projesi) 2001’de ve Arjaan 0 (İsviçre'nin Bern Üniversitesi) ise 2018 yılında arkeolojik olarak kazılmaya başlamıştır. Batı dünyasında kötü bir üne sahip atlı göçebe kavim olan İskitler, arkeolojik buluntular sayesinde tarihteki sanatsal yerini güçlendirmiştir. Ukrayna’daki İskit mezarlarında bulunan bol miktarda altın eser antik Yunanlılar tarafından ya da onların etkisi altında üretilmiştir. Orta Avrupa’daki kurganlardan çok daha eski bir döneme ait olan Arjaan kurganları, İskitlerin Yunanlılarla karşılaşmalarından çok daha önce maharetli kuyumcular olduğunu ispatlamıştır. Bu çalışmada Arjaan kurgan buluntuları ve etkileri İskit kültür tarihinin kavranmasına çalışılmıştır. Arjaan Kurgan buluntuları ışığında yola çıkarak, arkalarında hiç yazılı belge bırakmamış olan İskitlerin bu eksiklikleri kurgan mimarileri ve kültür tarihine ait verilerle giderilmeye gayret edilmiştir. -------------------- Scythians dominating the lands from Siberia to Central Europe are known as the “Golden Masters” of the ancient steppe. The Scythians, the oldest and most competent horseback nomadic community in the history, have left a permanent work of history with the 2700-year-old Arzhan Kurgans, which were recently discovered and *still is being worked*. These kurgans in Tuva Autonomous Republic of Russia are the oldest and largest Scythian kurgans. The archaeological studies began for Arjaan 1 (the end of the ninth century or the beginning of the eighth century) in 1970, for Arzhan 2 (Russian-German project) in 2001 and for Arzhan 0 (Bern University of Switzerland) in 2018. The Scythians, a nomadic tribe with a bad reputation in the Western world, have articulated its place in the history through these findings. Plenty of golden work of art in the Scythian graves in Ukraine were produced by or under the influence of the ancient Greeks. It has been proved that this kurgan in Siberia belongs to a much older period than the Kurgans in Eastern. In this study, Arzhan kurgan findings and their effects were studied for the first time in terms of Scythian history and it was tried to be understood in terms of Scythian cultural history. The absence of books or thesis on this subject in Turkey was a deficiency for the literature. In the light of the findings of Arjaan Kurgan, this deficiency was tried to be solved regarding the Scythian culture, history and the kurgan architecture which had not left any written documents behind.