Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Ayşe Gizem Kesici
Danışman: AKİF PAMUK
Özet:Geçmişten günümüze dek zihinsel yetersizliğin farklı tanımları ve sınıflandırmaları yapılmıştır. Bu tanım ve sınıflandırmalarda kullanılan ölçütler de zamanla değişime uğramıştır. Bu bireylerin eğitim-öğretimleri konusunda da dönem dönem farklı fikirler öne sürülmüş ve zihinsel yetersizliğin seviyesine bağlı olacak şekilde bir öğretim süreci belirlenmesi ilkesi benimsenmiştir. Kaynaştırmaya dahil olan olan özel gereksinimli bireylerin Tarih derslerine katılımları Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı ile sağlanmaktadır. Tarih öğretim programlarının öğrenciyi merkeze alacak, öğrencinin kendi yaşantıları, bireysel farklılıkları ile çevreyle etkileşmesini sağlayacak olan yeni bir eğitim anlayışıyla yapılandırılması amaçlanmaktadır. Bu bağlamda Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı’nın özel gereksinimli bireyler için taşıdığı anlam ve Tarih öğretim programlarının üstlendiği amaç birbiriyle paralellik göstermektedir. Tarih derslerinde, zihinsel yetersizliğe sahip bireylere kazandırılması hedeflenen tarihsel düşünme becerileri, Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı içerisinde belirlenmektedir. Bu çalışmada Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı dahilinde ortaöğretim seviyesinde eğitim ve öğretime katılan zihinsel yetersizliğe sahip bireylerin tarih derslerine ilişkin algılarını anlayabilmek, bu sürece katılan öğretmen ve öğrencilerin karşı karşıya kaldıkları sorunları belirleyebilmek ve olası çözüm önerileri sunabilmek amaçlanmıştır. Bu çalışmada nitel araştırma desenlerinden fenomenoloji tercih edilmiştir. Araştırmanın amacına uygun olacak şekilde bir örneklem belirlenmiştir. Bu çalışmanın örneklemine amaçlı örneklem türlerinden kartopu örneklem ve ölçüt örneklem yöntemleriyle ulaşılmıştır. Araştırmada katılımcı gruplarla çalışmanın amacına uygun olacak şekilde yarı yapılandırılmış görüşme tekniği uygulanmıştır. Araştırmada görüşmelerin desteklenebilmesi için sınıf içi öğrenci gözlemleri yapılmış ve tarihsel düşünme becerilerinin kazanım durumuna ilişkin bilgi sahibi olabilmek için katılımcı zihinsel yetersizliğe sahip bireylerle Tarih ders kitaplarına bağlı kalınarak etkinlik uygulanmıştır. Araştırmanın katılımcıları iki farklı çalışma grubundan oluşmaktadır. Bunlardan ilki farklı branşlardan 10 kadın, 4 erkek öğretmendir. İkinci çalışma grubu ise zihinsel yetersizliğe sahip 3 kadın ve 9 erkek öğrenciden oluşmaktadır. Katılımcı öğretmenler ve zihinsel yetersizliğe sahip bireyler eşliğinde elde edilen verilerin analizinde betimsel analiz ve içerik analizi yöntemleri kullanılmıştır. Böylece elde edilen bulgular katılımcıların ifadelerinden örneklerle desteklenmiş, ulaşılan kavramlar tablolar ile ifade edilmiştir. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde Maxqda 12 programı kullanılmıştır. Bu program eşliğinde verilerden kategoriler elde edilmiş ve kategoriler bulguların içeriğini oluşturmuştur. Katılımcı öğretmenlere göre zihinsel yetersizliğin belirgin bir tanımını yapmak ve kaynaştırma öğrencisi olan bu bireyleri yaşıtlarına olan benzerliklerinden dolayı ayırt etmek oldukça zordur. Zihinsel yetersizliğe sahip bireylerin sınıf içerisinde akranları ile birlikte eğitim-öğretim sürecine katılmalarının kendilerine sağladığı avantajlar yanında, kendileri ve çevresindekiler için dezavantajları da vardır. Bu bireylerin kaynaştırmaya dahil oluş süreçlerinde aileden veya gerekli olan işlemler için bürokrasiden kaynaklanan sorunlarla karşılaşılabilmektedir. Kaynaştırma kapsamında eğitim-öğretime katılan zihinsel yetersizliğe sahip bireylerin kendileri, aileleri, sosyal çevreleri, okul içerisinde yer alması gereken özel eğitim destek hizmetlerinin yetersizliğinden kaynaklanan sorunları olduğuna da ulaşılmıştır. Zihinsel yetersizliğe sahip bireyler ve öğretmenlerin ifadelerinden hareketle Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı’nın hazırlanışı ve bu programın uygulanış sürecinde bazı belirsizlikler ve yetersizliklerin olduğu görülmektedir. Zihinsel yetersizliği bulunan öğrenciler için Tarih derslerinin gerekliliği konusunda Tarih öğretmenleri hemfikirdir.Tarih öğretmenlerine göre Tarih derslerinin bu bireyler için gerekliliği;insanın doğasında var olan merak dürtüsü, geçmiş ve bugünü bilme gereksinimi, bireylerin toplum içinde sosyalleşebilmesi, yaşadığı ülkeye ve topluma aidiyet geliştirebilmesi olarak belirtilmiştir. Öğretmenlere göre zihinsel yetersizliğe sahip öğrencilere arih öğretiminde Tarih derslerinin disiplin dışı amaçları üzerinde odaklanılmalıdır. Zihinsel yetersizliğe sahip kaynaştırma öğrencileri için de Tarih dersleri geçmişin bilgisiyle geleceği inşa etme vazifesinden dolayı gereklidir. Öğretmenlere göre zihinsel yetersizliğe sahip kaynaştırma öğrencilerinin tarihsel düşünme becerilerini kazanım durumu bireyden bireye farklılık göstermektedir. Ancak üst düzey becerilerin bu bireyler tarafından kazanımı konusunda yetersiz kaldıkları belirtilmiştir. Zihinsel yetersizliğe sahip bireylerin yapılan etkinlikler sonrasında büyük çoğunluğunun tarihsel kavrama ve kronolojik düşünme becerisi kazanabildiği görülmüştür. Ancak bunu tüm zihinsel yetersizliğe sahip kaynaştırma öğrencileri için genellemek doğru olmayacaktır. Tarihsel analiz ve yorum becerisi ile tarihsel sorgulamaya dayalı araştırma becerisinin bu bireylerce ediniminde bazı eksiklikler olduğu görülmüştür. Bu becerilerin zihinsel yetersizliğe sahip bireylerin tamamı tarafından ve eksiksiz şekilde edinildiğini belirtmek yanlış olacaktır. -------------------- Different definitions and classifications of mental insufficiency have been made from past to present. The criteria used in these definitions and classifications have also changed periodically. Different ideas were put forward for the education of these individuals and the principle of defining a teaching process based on the level of mental disability was adopted. Participation of individuals with special needs in the history courses is provided by an individualized education program. The aim of history teaching program is to construct a new educational approach that will put students to the center and enable them to interact with the environment with their individual experiences and differences. In this context, the meaning of the individualized education program for students with special needs and the purpose of History education programs are parallel with each other. Historical thinking skills that aimed to gain mentally disabled individuals in history courses are determined within the individualized education program. In this study, it is aimed to understand how mentally disabled individuals who participate the secondary school level of individualized education program, perceive history. It is also aimed to identify the problems faced by teachers and students and present/propose possible solutions for them. In this study, phenomenology which is one of the qualitative research designs was preferred. A sample was determined in accordance with the purpose of the study. The sample of this study was obtained by using snowball sampling and criterion sampling methods. In the study, semi-structured interview technique was applied according to the purpose of working with participant groups. In order to support the interviews in the research, in-class student observations were made and an activity was applied to participants with mental deficiency by being strict to history textbooks in order to be informed about the acquisition status of historical thinking skills. Participants of the study consist of two different working groups. The first of these is 10 female and 4 male teachers from different branches. The second study group consisted of 3 female and 9 male students with intellectual disability. Descriptive analysis and content analysis methods were used to analyze the data obtained with participant teachers and the participants with mental deficiency. Thus, the findings were supported with examples from the participants' statements and the concepts reached were expressed in tables. Maxqda 12 program was used to analyze the obtained data. Bu using this program, categories were obtained from the data and the categories formed the content of the findings. According to the participant teachers, it is very difficult to make a clear definition of mental disability and to distinguish these individuals who are mainstreaming students because of their similarity to their peers. Individuals with intellectual disabilities have disadvantages for themselves and those around them, as well as the advantages they have to participate in the education process with their peers. Problems may occur from both family and the necessary bureaucracy for the inclusion process of the individuals to the program. Individuals with intellectual disabilities who participate in education within the scope of inclusion have also been found to have problems stemming from themselves, their families, social circles and the lack of special education support services that should be included in the school. It is seen that there are some uncertainties and inadequacies in the preparation and implementation of the individualized education program based on the statements of individuals and teachers with intellectual disabilities History teachers agree on the necessity of history courses for students with intellectual disabilities. According to the history teachers, the necessity of history lessons for these individuals is derived from the sense of curiosity/wonder that existed in the nature of man, the need to know the past and present, the socialization of the individuals in the society, and the development of sense of belonging to the country and society in which he lives. According to the teachers, it is important to focus on the non-disciplinary purposes of the history courses at the point of teaching history to students with intellectual disabilities. According to the inclusion students with intellectual disabilities, History lessons are necessary because of the duty of building the future with the knowledge of the past. According to the teachers, the acquisition status of the students who have intellectual disability is different from individual to individual. However, it has been stated that high level skills are insufficient to gain by these individuals. It has been seen that the majority of people with intellectual disabilities have gained historical comprehension and chronological thinking skills after the activities. However, it would not be correct to generalize this to all students with intellectual disabilities. It has been seen that there are some shortcomings in historical acquisition and interpretation skills and historical inquiry-based research skills. It would be wrong to point out that these skills are fully acquired by all individuals with intellectual disabilities.