Otomotiv servislerinde fmea ve fta hata önleme tekniklerinin uygulanması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2005

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Mehmet Serkan Şamur

Danışman: FERHAT GÜNGÖR

Özet:

Toplam Kalite Yönetimi’ nin de kullanıldığı yüksek öneme sahip hata önleme tekniklerinden olan FMEA (Olası Hata Türleri ve Etkileri Analizi) ve FTA (Hata Ağacı Analizi) yöntemleri kullanılarak hataları zamanında tespit edilerek analiz edilmesi ve uygunsuzlukların bertaraf edilmesi için önlemeye yönelik faaliyetleri içermektedir. FMEA (Olası Hata Türleri ve Etkileri Analizi)’ da muhtemel potansiyel hata kaynakları belirlenir. Hatanın ortaya çıkma olasılığı ve hataların yakalanabilme olasılığı faktörleri değerlendirilerek risk öncelik göstergesi belirlenir. Risk öncelik göstergesi en büyük olandan başlanarak düşürülmeye çalışılır. RÖG düşürülürken organizasyon değişiklikleri ve tasarım değişikleri ile hatanın oluşma olasılığı ve yakalanabilme değerleri de düşürülerek risk öncelik sayısı aşağı çekilmektedir. Kısacası FMEA, tüm hata türlerinin sistematik olarak ele alındığı bir analizdir. FTA (Hata Ağacı Analizi) zincirleme hataların meydana geldiği sistemlerde yararlanılır. FTA’ da araçta oluşabilecek bütün olumsuz durumlar şematik olarak dallandırılarak tanımlanan sistematik bir tekniktir. Teknikte istenmeyen durum tepe olay olarak saptanır ve analiz edilir. Başlangıç olarak alınan tepe olaydan geriye doğru, bu istenmeyen sonucu doğuran muhtemel olaylar sıra içinde detaylı bir biçimde incelenir. Ele alınan sistemin donanım, yazılım, insan ve çevre koşulları gibi tüm elemanları analize dahil edilebilir. Bu çalışmada, yetkili otomotiv servislerinde meydana gelen genel hatalar, anket çalışması ile saptanmıştır. Ankette, otomotiv servislerinde yönetici konumunda çalışan kişilere, serviste teknik işlerde çalışan kişilere ve servislere aracını bakıma ve onarıma getiren müşterilere iki soru sorularak mevcut hatalar ortaya çıkarılmıştır. Hataların tekrarlanan ve önemli olanlarının belirlenmesi için Pareto Analizi uygulanmıştır. Önemli ve öncelikli olan bu hataların neden meydana geldiği Sebep-Sonuç (Fishbone) Diyagramı ile analiz edilmiştir. Bu hatalara neden olan sebeplerin etki nedenlerini saptamak içinde Beyin Fırtınası Yöntemi kullanılarak, sebepler ve sonuçlar belirlenmiştir. Bu aşamalardan sonra FMEA yöntemine geçilmiş her hatanın oluşma olasılık derecesi, şiddet derecesi ve belirleme derecesi belirlenerek risk öncelik göstergesi hesaplanmıştır. Risk öncelik göstergeleri büyükten küçüğe sıralanmış ve en yüksek RÖG sayısına sahip hatadan başlanarak, organizasyonel ve tasarımsal değişiklikler, uygulanan düzeltici ve önleyici faaliyetler sonucu alınan önlemlerle, olasılık ve belirleme değerleri düşürülmüş; RÖG sayısı da aşağılara çekilerek, hatalar minimuma indirilmiştir. Hata Ağacı Analizi (FTA) çalışmasında da, araçta meydana gelen amortisör sesinin ortadan kaldırılması için FTA uygulanmıştır. Amortisörden gelen ses tepe olay seçilerek geriye doğru sistemdeki bütün nedenler analiz edilerek hatanın etkisiz hale getirilmesine çalışılmıştır. FMEA (Failure Mode Effect Analysis) ve FTA (Fault Tree Analysis) analiz metotları ile yetkili otomotiv servislerinde oluşan ve/veya oluşabilecek hatalar daha oluşmadan önlenmesi sağlanarak, servis sonrası müşteri memnuniyeti sağlanmaya çalışılmıştır. Abstact One of the precaution technics with a high importance used also in Total Quality Management Systems are known as FMEA (Failure Mode Effect Analysis) and FTA (Fault Tree Analysis) which includes precation focused activities where the faults can be dedected on time and analysized. At FMEA (Failure Mode Effect Analysis) possible potential failure sources are dedected. With the analysis of failure occurance probability and failure dedection probability factors risk priority number is determined. The risk priority number is tried to be decreased beginning from the biggest number. The risk priority number is decreased while the organization changes, failure occurance probability caused by design changes and catch rates are also decreased. As a summary FMEA is an analysis where every failure types are examined systematically. FTA is used in systems where chain failures occur. FTA is a systematic technic in which every negative effect is defined as schematicly. In the system unwanted condition is defined and anaylsized as peak contition. All possible events that can cause this unwanted condition are examined in order with details beginning from the peak condition. The elements of the system like hardware, software, human and enviroment conditions are also included at the analysis. At this study, the failures occured at the automotive services is determined with quesionnaire. At the questionnaire the failures are dedected by asking two questions to the management level employees at the automotive service, technical staff and customers whom bring their vehicle for repair. Pareto Anaylsis is applied in order to define the important failures. The Cause-Result (Fishbone) Diagram is used to analyse the reason for these important failures. In order to find the most effective ones of these failure reasons Brain-Storming Method is used where failures and reasons are dedected. After this step FMEA technic is used and probability of every failures’ occurance, strength and determinance is identified to calculate the risk priority numbers. Risk Priority Numbers (RPS) are listed from the biggest to the smallest and by starting from the failure with the biggest RPS number, organization and design changes, correction and precaution activities, decrease at the probability and determinance values, decrease at RPS numbers result where failures become ineffective. Fault Tree Analysis (FTA) is used to avoid noices coming from the car’s shock absorber. The noice coming from the shock absorber is defined as the peak event and downwards by analysis of all reasons the failure became ineffective. The possible failures or the current failures at the Automotive services are prevented by using FMEA (Failure Mode Effect Analysis) and FTA (Fault Tree Analysis) methods and the after-sales customer satisfaction is targeted.