II. Dünya Savaşı’nda Türkiye ekonomisi: ihtikar ve ihtikarla mücadele


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2005

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Kerem Coşkuner

Danışman: MURAT KORALTÜRK

Özet:

Bu tezin konusunu II. Dünya Savaşı yıllarında yaşanan ihtikâr ve karaborsa faaliyetleri oluşturmaktadır. Çalışmada genel olarak savaşın dünya ekonomilerine olan etkileri anlatılmış, ithalat ve üretim değerlerindeki düşüşün yanında orduların ve sivil halkın iaşe maddelerine olan talebinin sürekli olarak arttığına değinilmiştir. Türkiye tarafsız bir ülke olmasına rağmen bütün bu koşullara maruz kalmıştır. Talebin yüksek kalmasının yanında mal arzındaki düşüşler yasadışı bir karaborsa faaliyetini doğurmuştur. Mal kıtlıkları karaborsacıların iaşe maddelerini stoklamalarına ve bunların el altından yüksek fiyatlarla satışa sunulmalarını da beraberinde getirmiştir. II. Dünya Savaşı döneminde Türkiye'deki hükümetler Milli Korunma Kanunu ile iaşe sorunu ve ihtikârın üstesinden gelmeye çalışmışlardır. Ancak kanun, memurların eğitim ve bilgi olarak yetersiz olmalarından dolayı başarıyla uygulanamamıştır. Savaşın yarattığı fakirlik insanları kanunların dışında hareket etmeye iterken, memurlar da rüşvet ve irtikâp yollarına saparak yoksulluktan kurtulmaya çalışmışlardır. Diğer yandan savaşın yarattığı olağanüstü koşullardan kârlı çıkmaya çalışan bir kesim de haksız kazanç elde etme hususunda bütün fırsatları değerlendirmiştir. Sonuçta ihtikâr, II. Dünya Savaşı yıllarında Türkiye ve dünyanın daha birçok ülkesinde resmi piyasaların yanında işleyen ve muhtekirlere büyük sermaye birikimleri sağlayan bir faaliyet olarak karşımıza çıkmaktadır. The purpose oh this thesis is to study profiteering and black market activities during the Second World War years in Turkey. The study also includes the affects of the war on the world economy. It was pointed out that imports and the production of the countries had decreased and demand for the goods had steadily increased. Although Turkey was a neutral country during the war, she had been affected by all these factors. High demands for the goods and the low production had resulted in the black market activities. The Turkish government had passed the National Protection Law to struggle against the profiteering and the profiteers, this law also included strict measures to prevent the provision to go into the black market. This law was not successful because of the uneducated and limited amount of law enforcers. Corruption among the law enforcers had increase during the war years due to the poverty and the low income. The profiteers had benefited great deal from this situation. In summary during the Second World War, black market activities were highly affective as the state's food supply and distribution system.