Mimar Sinan'ın Şehzade, Süleymaniye ve Selimiye Camilerindeki birim hücrelerden üreyen geometrik desenlerin çözümlemeleri

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SERAP EKİZLER SÖNMEZ

Danışman: Aziz Doğanay

Özet:

Mimar Sinan’ın Şehzade Süleymaniye ve Selimiye Camilerindeki Birim Hücrelerden Üreyen Geometrik Desenlerin Çözümlemeleri Çalışmamızda, Türk dünyasında ihmal edilmiş olan geometrik desen analizlerine Mimar Sinan’ın Şehzade, Süleymaniye ve Selimiye Camileri üzerinden bir girizgâh yaptık. Klasik dönem Osmanlı Mimarisinin bu üç abidevî eserindeki kare ve altıgen esasına dayanan desenleri hem tespit hem de bu desenlerin oluşum prensiplerini aşama aşama ele aldık. Geometrik desenlerle alakalı araştırma mahiyetinde olan kaynakların dünya üzerinde de sınırlı olması ve her bir kaynağın desenleri ele alırken sadece tek bir yöntem takip etmesi nedeniyle geometrik desenlerin analizine bütüncül bir bakış açışı getirilememiştir. Fark ettiğimiz en önemli sorunlardan biri desenlerin tarihsel bağlamda incelenmesinin eksik olmasıdır. Tarihsel olarak ele alınan desenler ya seçmecedir ya da genel bir bakış sunmaktadır. Yani özel bir döneme ait daha detaylı inceleme ne yazık ki ortaya konulmamıştır. Biz bahsettiğimiz bu iki meseleyi de gidermeye çalıştık. Geometrik desenlerin hem tarihsel süreçte belirli bir dönemde nasıl ele alındığını anlamaya hem de sistematik bir biçimde tespit edilen desenleri, var olan tüm analiz metotları ile oluşturmaya ve hatta farklı perspektiflerden desenlere nasıl bakılabileceğini ortaya koymaya çalıştık . SUMMARY The Analysis of Geometrical Patterns Reproduced From The Unit Cells in Mimar Sinan’s Sehzade, Süleymaniye and Selimiye Mosques In this study, we focused on the often neglected geometrical pattern analysis through studying the ones that are present in Şehzade, Süleymaniye and Selimiye mosques which are some of the works of Sinan the architect. We identified the square and hexagon based patterns that these three mosques which belong to the classical otoman architecture exhibits and wehandled with the principles of their formations step by step. A holistic aspect has not been brought forth for the analising of geometrical patterns both because the sources regarding geometric patterns are limited and these sources only follow one method to analyse these patterns. One of the most significant issues that we realised was the lack of investigation of these patterns within their historical contexts. The patterns that were studied in an historical aspect are either randomly picked or only offer a general idea. In other words unfortunately there has not been a more thorough investigation of a specific era. We also tried to deal with these issues. We tried to understand how geometrical patterns are handled within a specific era in the history. We tried to form the systematically picked patterns by utilising allexisting analysing methods. Futhermore we demonstrated how a pattern can be seen from different perspectives.