11-14 yaş için hazırlanan okul sözlüklerinde tanımlar üzerine bir araştırma


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2005

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: PERVİN SAYAN

Danışman: MUSTAFA SİNAN KAÇALİN

Özet:

11-14 Yaş İçin Hazırlanan Okul Sözlüklerinde Tanımlar Üzerine Bir Araştırma adlı bu çalışmada, okul sözlüklerindeki tanımların özellikleri incelenmiştir. Araştırmada incelenen okul sözlükleri şunlardır: TDK'nın Okul Sözlüğü (2000), Ali PÜSKÜLLÜOĞLU'nun Öğrenciler İçin Resimli Türkçe Sözlük'ü (2003) ve Kemal KÖKTÜRK'ün İlköğretim Okulları İçin Yeni Türkçe Sözlük'ü (2000). Araştırma iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; incelenen okul sözlüklerindeki kelimelerin tanımları, yakın anlamlı oldukları kelimelerle aralarındaki fark belirtilmiş, kelimelerin tanımları yeniden yapılmıştır. Bu bölümde 815 madde başı yer almaktadır. Bu madde başları, bu bölümün evrenini oluşturmaktadır. Sözlüklerdeki tanımların incelenmesi amaçlandığından tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın ikinci bölümünde okul sözlüklerindeki tanımların öğrenci algılarına göre anlaşılırlığının belirlenmesi amaçlandığından, 3'lü Likert anketinin sonuçlarına yer verilmiştir. 25 kelimeden oluşan bu anket Firuzköy İlköğretim Okulu'nda öğrenim gören 6-A, 6-B, 7-A, 7-C, 8-B ve 8-C sınıflarındaki 150 öğrenciye uygulanmıştır. Firuzköy İlköğretim Okulu 2. kademe öğrencileri çalışmanın evrenini, şans yoluyla seçilen 150 öğrenci de çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır. Bu bölümde, tarama modeli içindeki betimleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarından elde edilen bulgular şöyle lenebilir: 1. Okul sözlüklerinde bazı kelimeler yanlış tanımlanmıştır. 2. Okul sözlüklerindeki bazı kelimelerin yakın anlamlı olduğu kelimelerden anlam ayırıcı özelliği belirtilmemiştir. 3. Okul sözlüklerinde yer alacak kelimelerle ilgili belli bir ölçüt yoktur. 4. Uygulanan anketten elde edilen yüzdelik sonuçlara göre, öğrenciler bu çalışmada yapılan tanımları iyi anlaşılır (orman % 80), TDK ve Ali PÜSKÜLLÜOĞLU'nun sözlüğündeki tanımları orta anlaşılır (orman % 65,3; % 48), Kemal KÖKTÜRK'ün sözlüğündeki tanımları ise az anlaşılır (orman 55,3) bulmuşlardır. ABSTRACT In this study, which is titled as A Research On The Definitions In School Vocabularies Prepared For Ages Between 11-14, charactheristics of the definitions used in school vocabularies are examined. School vocabularies that are examined in this study are: TDK School Vocabulary (2000), Turkish Vocabulary with Pictures For Students by Ali PÜSKÜLLÜOĞLU (2003) and New Turkish Vocabulary for Primary Schools by Kemal KÖKTÜRK (2000). This study has two parts. In the first part, definitions of the words in the examined vocabularies, differences between the words which have near meanings with the original words are found and those words are redifined. In this section there are 815 items placed. These items composes the universe of this study. Because the aim is to examine the definitions in vocabularies, the method used in this study is scanning. In the second part of the study the aim is to measure the student comprehension of the definitions in the school vocabularies. Method used here is Triple Likert Survey. This survey consists 25 words. This survey apllied on to 150 students attending Firuzköy Primary School, in the classes of 6-A, 6-B, 7-A, 7-C, 8-B and 8-C. The total sum of the students attending to the second grade (classes 6-8) are the universe of this study. Applicant 150 students which are choosen by chance are the sample of this study. The following are the summary of the results of this study: 1. Some words in the school vocabularies are wrong defined. 2. It is not made clear that differences between words which have near meanings. 3. There is not criterion for words placed in school vocabularies. 4. According to the percentage results of the applied survey, students are found the prepared vocabulary for this study as well comprehensible (forest 80 %), vocabularies of TDK and Ali PÜSKÜLLÜOĞLU as average comprehensible (forest 65,3 %; 48 %) and, vocabulary by Kemal KÖKTÜRK as insufficiently comprehensible (forest 55,3 %).