Ortadoğu’da Kürtçe Radyo Yayınları : Erivan Radyosu örneği (1955-1990)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2012

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ali Ağcakulu

Danışman: ALİ SATAN

Özet:

ÖZ Çok kötü örülmüş bir duvara benzetilen Ortadoğu’daki uluslararası sınırlar ile gerçek unsurlar arasındaki pergelin en fazla açılan ucu Mezopotamya coğrafyasında yaşayan Kürtlerin mukadderatı, birlikte yaşadıkları devletlere (Türkiye, Irak, İran ve Suriye) göre şekillenmiştir. Özellikle Soğuk Savaş döneminde Küresel Güçler, tarihi emellerini gerçekleştirmek için, Kürtler üzerinden planlarını uygulamaya koymuşlardır. Geleceği şekillendirmek üzere yapılan bu planlarda, propaganda aracı olarak, radyo yayınları önemli bir yer tutmuştur. Hem Sovyetler Birliği’nin etkisi ve desteği ile hem de ABD ve müttefiklerinin yönlendirmesi ve katkısı ile Soğuk Savaş döneminde birçok yerde radyo yayınları yapılmıştır. Bu yayınların; siyasi, sosyal ve kültürel etkilerini, günümüzde de, kuvvetli bir şekilde devam ettirdikleri düşünülmektedir. Problemin Tanımı Erivan’dan yayın yapan Kürtçe radyo yayınlarının muhtevası ve etkileri hakkında araştırma yapılmıştır. Erivan Radyosu’nun yayınları ve bu yayınların bölgeye etkisi problemin merkezini oluşturmaktadır. Çalışmanın Amaç ve Önemi Günümüzde Medya, “Dördüncü Kuvvet” olarak adlandırılmaktadır. Medya araçları içerisinde radyo, ortaya çıktığı dönem itibari ile en etkili iletişim organı olmuştur. Küresel güçler bu yayın organını etkili bir biçimde kullanmışlardır. Bu tezin amaçlarından biri, Soğuk Savaş’ta Kürtlere yönelik yapılan radyo yayınlarını ve bu yayınların Kürtler üzerindeki etkilerini ortaya çıkarmaktır. Her devletin, kendi vatandaşlarına yönelik yapılan yayınlar konusunda bilgi sahibi olması gerekmektedir. Ancak Türkiye’de 1955 yılından beri sürekli Kürtçe yayın yapan bir radyonun yayınları konusunda herhangi bir bilimsel çalışma yapılmamıştır. Dolayısı ile bu çalışma literatüre ilk defa kazandırılmış bir çalışmadır. Araştırma Sorusu Türkiye’de inşa olunan modern Kürt milliyetçiliğinin temellerinin atılmasında ve bu milliyetçiliğin gelişmesinde “Erivan Radyosu”nun yayınlarının etkisi var mıdır? Metodoloji Bu tez, literatür taraması ve mülakata dayalı bir çalışmadır. Soğuk Savaş döneminde küresel ve bölgesel güçlerin Ortadoğu ve Kürt politikaları ile bu güçlerin Kürtlerle olan ilişkileri değerlendirilmiştir. Kürtlerin sosyal yapıları, tarihi, dilleri ve inançlarına dair hatırlatıcı bilgiler verilerek, bu unsurların radyo yayınları ile nasıl değişime uğradıkları anlatılmıştır. Anahtar Kelimeler: Soğuk Savaş, Kürt, Kürtçe, Kürtçe Radyo, Erivan Radyosu, Yezidi, Kürt Milliyetçiliği, Propaganda, Ortadoğu. ABSTRACT Middle East is often likened to a badly built wall. This is a region where the international borders and facts on the ground often do not correspond to each other and this incoherence is most evident in the case of Kurds living in the Mesopotamia whose fate is largely shaped by the states (Turkey, Iraq, Iran and Syria) they live in. Particularly during the Cold War era, global powers used Kurds in order to execute their plans. These plans were made in order to shape the future and radio broadcasts had an important role as an instrument of propaganda. Throughout the cold war radio broadcasts had been done in many different places both by the support and influence of the Soviet Union and by the assistance and influence of United States and its allies. It is considered that the social, political and cultural effects of these broadcasts are still alive. Problem Definition Research is conducted on the content and effects of the Kurdish radio broadcasts coming from Yerevan. Broadcasts of Radio Yerevan and the effects of these broadcasts on the region constitute the center of the problem. Purpose and Importance of the Study In today’s world, media is often called as the "Fourth Estate". At the time of its emergence, radio has been the most influential organ of communication among various media organs. Global powers used this media organ effectively. One of the aims of this thesis is to reveal the radio broadcasts targeting the Kurds during the Cold War period and the effects of these broadcasts over the Kurds. Each state should be aware of the publications and broadcasts targeting their own citizens. However, there has not been any scientific study in Turkey on the broadcasts of a radio which broadcasts in Kurdish continuously on since 1955. Therefore, this study provides a novel contribution to the literature. Research Question Do the broadcasts of Radio Yerevan have an influence on the construction and evolution of the modern Kurdish nationalism in Turkey?