Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İktisat Fakültesi, İktisat Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2004
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ZEKİYE GÜVEN
Danışman: UĞUR SELÇUK AKALIN
Özet:Rant Kollama Teorisi, "Kamu Tercihi Araştırma Programı" kapsamında geliştirilen bir teoridir. Rant Kollama, devletin bazı çevrelere yaptığı ekonomik, mali ve sosyal amaçlı yardımların özel amaçlı hale gelmesi sonucu ortaya çıkmaktadır. Rant Kollama Teorisi'nde, bazı kişi ve gruplar piyasa sürecinin işleyişi dışında politik süreci etkileyerek hükümetten suni bir fırsat yaratarak gelir elde etmeye çalışırlar. 1923 yılından günümüze Türkiye'de farklı düzeylerde rant kollama faaliyetleri meydana gelmiştir. Bu tür faaliyetlerin artması da politik süreçte yozlaşmaya, israfa ve hırsızlığa neden olmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti 1923 yılında yeni kurulduğuna burjuvazi kalkınmanın itici gücü olarak kabul edilmiş ve bu nedenle bütün ekonomik ve siyasal politikalar devletin denetimi altında bu sınıfın oluşturulması amacına yöneltilmiştir. 1950 yılında Demokrat Parti iktidarıyla başlayan süreçte ise devletin ekonomideki yeri azaltılmaya, liberal politikalar uygulanmaya çalışılmıştır. Rant yaratma mekanizması 1960-1970'li yıllarda özellikle ithalat yoluyla ortaya çıkmıştır. 1980 yılına gelindiğinde neo-liberal politikalar uygulanmaya başlanmıştır. 1989 yılında sermaye üzerindeki tüm kısıtlamaların kaldırılması özellikle sermaye, faiz ve rant kesimine önemli ölçülerde kaynak aktarımına neden olmuş, bu da 1980 sonrasında birçok rant kollama faaliyetinin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Aktarılan rantlar, üretken yatırımlara ve kapasiteye dönüştürülmemiş, enflasyon artmış, gelir dağılımı bozulmuş, işsizlik artmış ve bütçe açıkları kronik hale gelmiştir. SUMMARY Rent seeking theory has been developed under "State Preference Research Programme" scope. Rent Seeking has been come out after transformation of State's economical, financial and social aids to some groups from general purposes to special purposes. In Rent Seeking Theory some people and groups influence political process outside of market operation and create artificial opportunities to take income from government. Rant Seeking activities have been occurred at different level from 1923 to today in Turkey. Increasing of such activities cause degeneration, extravagance and theft at political period. When Republic of Turkey has been established on 1923 bourgeoisie has been accepted as impulsive force of development. Therefore, whole economical and political policies has been orientated to create this class under supervision of State. At the beginning of Democrat Party Government period position of State in economy has been reduced and liberal policies has been started to realize. Rent Creation Mechanism has been appeared especially with import on 1970. When we came to 1980 neo-liberal policies are executed