Yaşlılarda ilaç profilinin belirlenmesi ve farmasötik bakım ihtiyaçlarının saptanması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2005

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BETÜL YALÇIN

Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Fikret Vehbi İzzettin

Eş Danışman: Mesut Sancar

Özet:

1. YAŞLILARDA İLAÇ PROFİLİNİN BELİRLENMESİ ve FARMASÖTİK BAKIM İHTİYAÇLARININ SAPTANMASI Yaşlılar, birçok hastalığın bir arada bulunması nedeniyle çok sayıda ilaç kullanmaktadırlar. 65 yaş ve üstü kişilerin %85’inde en az bir kronik hastalık, %30’unda ise 3 veya daha fazla kronik hastalık mevcuttur. Yaşlılarda en sık görülen hastalık hipertansiyon, en çok kullanılan ilaçlar da antihipertansiflerdir. Çalışmamız İstanbul Anadolu yakasında bulunan huzurevlerinde yaşayan 65 yaş ve üstü 160 hastada yapılmıştır. Amacımız yaşlıların ilaç kullanımı ile ilgili bilgilerini değerlendirmek, uygulanan ilaç tedavisinin uygunluğunu saptamak ve farmasötik bakım ihtiyaçlarının hangi doğrultuda olduğunu saptamaktı. Çalışmaya katılanlarla yüz yüze görüşülerek kullandıkları ilaçları, ilaçların kullanım sıklığı, kullanım amacı ve yan etkileri ile ilgili bilgileri, ilacın kimin tarafından önerildiğini bilip bilmediği sorgulanmıştır. Çalışmaya katılanların %81’inde polifarmasi saptanmıştır. Genel olarak ilaçların uygun doz ve zamanda verildiği; ancak hastaların %80’inin ilaçlarını hangi amaçla kullandıklarını bilmedikleri saptanmıştır. İlaç kullanan hastalardan sadece%1,4’ünün ilaçlarını kesinlikle almamaları gereken durumlardan haberdar oldukları görülmüştür. Yaşlılarda ilaç kaynaklı problem gelişmesi açısından riskli hasta grubu tanımlanmış ve risk haritası çıkarılmıştır. 4 ve daha fazla ilaç kullanan hastalar yüksek riskli kabul edilmişlerdir. Sonuç olarak; yaşlılarda fizyolojik, psikolojik değişimler ve polifarmasi nedeniyle ilaç etkisi değişmektedir. Yaşlılarda ilaç tedavisinin bireyselleştirilmesi ve izlenmesi gerekir. Çalışmamızda ülkemizdeki yaşlıların ilaç ile ilgili bilgilerinin olmadığı, bu konuda kendilerine eğitim verilmediği saptanmıştır. Farmasötik bakım ihtiyaçlarının karşılanmasına, öncelikle bilgilendirme ile başlamak gerekmektedir. Bu çalışmanın ülkemizde hekim, eczacı, hemşire ve diğer sağlık personelinden oluşan geriatri çalışma ekiplerinin oluşturulmasına ve hasta odaklı eczacılık hizmetlerinin yaygınlaştırılmasına katkıda bulunacağına inanıyoruz. 2. SUMMARY DETERMINATION OF GERIATRIC PATIENTS’ DRUG PROFILE AND IDENTIFY THEIR PHARMACEUTICAL CARE Geriatrics use numerous drugs because they have several concurrent diseases. 85% of those 65 years old and over have at least one chronic disease, 30% have 3 or more chronic diseases. The most frequently seen disease in geriatrics is hypertension, and therefore the most frequently used drugs are antihypertensives. One hundred and sixty patients 65 years old and over who live in a nursing home in the Anatolian part of Istanbul were included in our trial. Our aim was to evaluate data on the geriatrics’ drug usage, assess the appropriateness of their drug treatment and identify their pharmaceutical care requirements. By interviewing the patients included in the trial, individualized information was obtained regarding the drugs they used, the drug dose and frequency, the purpose of medication use and side effects, and who suggested/prescribed the drug. Polypharmacy was identified in 81% of those included in the study. Generally it was reckoned that the drugs were prescribed at an appropriate dosage and time; however 80% of the patients didn’t know what they were taking medicines for. Just 1.4% of the patients who were taking medicines were aware of the conditions under which they should never be administered. The patient group at risk of drug induced problems was defined and a risk map was developed. Patients having 4 or more risk factors were accepted as being in a high risk category. As a result drug effects alter due to polypharmacy, physiological and psychological changes. Drug treatment should be individualized and monitorized in geriatrics. Geriatrics in our opinion don’t have sufficient information about their drugs and they have never been educated in this matter. It is necessary to begin meeting their pharmaceutical care needs with education. We believe that this study will help bring together specialist geriatric teams consisting of physician, pharmacist, nurse and other health personel, and contribute to the development and spread of patient oriented pharmacy services.