II. Dünya Savaşı ertesi değişen sanayi politikaları ve 1951 Sanayi Kongresi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2006

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Oğuzhan Küçükdemirkol

Danışman: MURAT KORALTÜRK

Özet:

II. DÜNYA SAVAŞI ERTESİ DEĞİŞEN SANAYİ POLİTİKALARI VE 1951 SANAYİ KONGRESİ Ülkenin bütün sanayi kuruluşlarının temsilcilerini ve sanayicilerini bir araya getiren 1951 Sanayi Kongresi, Türkiye Cumhuriyeti’nin sanayi konusunda yaptığı esaslı kongrelerden ikincisi olma özelliği ile ülkenin sanayi konularını ve sorunlarını “Sanayi politikasının ana hatları, Sanayinin teşkilatlandırılması, Sanayinin teşvik ve himayesi, Sanayinin murakabesi (denetimi), Sanayinin olağanüstü zamanlardaki durumu ve buna karşı alınması gereken tedbirler ve sair teklifler” başlıklarında komisyonlar kurarak incelemiş, gelecek yıllarda izlenmesi gereken sanayi politikalarını kararlaştırmış, sanayinin ülke menfaatlerine uygun ihtiyaçlarını tespit ederek mevcut hükümete tekliflerde bulunmuştur. Ticaret ve sanayi odalarına daha bağımsız bir kimlik verilmesinin ötesinde sanayi odalarının kurulması, sanayinin kurulması, işletilmesi ve denetimini merkezden sağlamak maksadıyla bir sanayi bakanlığının kurulması, devletin sanayiyi ve sanayiciyi mevcut durumdakinden daha çok teşvik ve himaye etmesi, muamele vergisinin kaldırılması, mevcut vergi ve harçlarda indirime gidilmesi, sanayinin planlanmasında ve ilerletilmesinde sanayileşmiş ülkelerin uyguladığı bilimsel yöntem ve tekniklerin uygulanması, devletin özel sektöre rakip konumda olduğu sanayiden bir an önce çekilerek kontrol ve denetim faaliyetlerine ağırlık verecek şekilde yapılanması, sanayiciye kredi kolaylıkları sağlanması, daha ucuz kredi verilmesi için merkez bankası ve milli bankaların mevzuatında gerekli değişikliklerin yapılması, mevcut kredi faizlerinin indirilmesi, gümrük tarifelerinin sanayicinin lehine olacak şekilde tespit edilmesi konularında kararlar alınmıştır. Türk iktisat tarihinin unutulmuş, üzerinde yeterince durulmamış, aydınlatılmamış noktalarından biri olan 1951 Sanayi Kongresi, Türk sanayisinin gelişimini algılamada çok önemli bir yere sahip olduğu kongrenin sonrasında sanayi alanında ortaya çıkan gelişmelerden ve oluşumlardan anlaşılabilir. Hükümet - sanayici ilişkilerinin boyutlarını, 1948’den sonra “liberalleşmeden” bahseden ve belki de bu amaçla Demokrat Parti’nin iktidara gelişini destekleyen sanayicilerin yeni hükümetten beklentileri kongrenin her anında görülmüştür. SUMMARY CHANGED INDUSTRY POLITICS IN POST-II. WORLD WAR ERA AND 1951 INDUSTRY ASSEMBLY 1951 industry assembly that gathering all the represents and manufacturers of the industrial establisments in the country has a characteristic as being second main assembly on industry,has searched thoroughly country’s industrial cases and issues by commissions in the subject headings as “main lines of industry politics, organizing of industry, promoting and supporting of industry, controling of industry, statue of industry in the extraordinary periods and measures that have to be taken and the other proposals” and has decided industrial politics that have to be pursued in the next years and has ascertained all the needs proper to country’s interests and has made an offer to the current goverment. Taking decision about beyond to give an independent identity to chamber of commerce and industry, set up a ministry to founding and operating and controlling industry chambers and industry by centre, to ensure more state promotion and support than current status, removing excise duty, allowence existing tax and duty, applying scientific methods and technics that carrying out by industrialized countries for planning and advencing of the industry, withdrawing industrial enterprises that state is rival to private sector and being restructure focusing on controlling and supervisoring, ensuring cheaper credit to industrial producer, thus making necessary changings in the legislation of Cetral Bank and national banks, reducing current credit interests, determining customs duty in favor of industrial producer. One of the forgotten, dismissed, not lighted points of turkish ekonomic History’s 1951 Industry Assembly has an important location and it’s can be understood easily by development that appeared in the industry field after assembly. Dimension of Goverment – industrial producer relation and expectations of the industrial producer’s,mention “liberation” and maybe therefore support of the new goverment, can be seen in every moment of the assembly.