Yatırım teşvik uygulamalarının ulusal iktisat politikaları içindeki yeri : TR-41 BEBKA Bölgesi üzerindeki etkinliği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Erman Berispek

Danışman: MUSTAFA EMRE AKBAŞ

Özet:

Küreselleşen dünyada girift hale gelmiş ülke ekonomileri uluslararası rekabette öne çıkmak istemektedirler. Bu doğrultuda ekonomik kalkınma ve büyümenin sağlanabilmesi ile sürdürülebilir hale getirilmesi için ekonomiye bir takım devlet müdahaleleri söz konusu olmaktadır. Özellikle ülke için bölgesel dengesizliklerin giderilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu kapsamda yatırım teşvik uygulamaları devletin ekonomiye müdahale aracı olarak kullanılmaktadır. Ekonomik konjonktürde yaşanılan durgunluk dönemlerinde ya da resesyon dönemlerinde devlet, teşvik uygulamaları ile iktisadi hayata sıklıkla müdahale etmektedir. Bununla birlikte, yatırım teşvik uygulamalarının müdahale aracı olarak kullanılması durumunda bir takım maliyetler de doğmaktadır. Haksız rekabete yol açmasından dolayı teşvik mekanizmalarının etkinliği sorgulanmaktadır. Bundan dolayı faydası maliyetinden büyük bir etkin teşvik mekanizmasının oluşturulması her zaman esas olan husustur. Yatırım teşvikleri ile ekonomiye müdahalede özel sektör yatırımlarının arttırılması veya yatırımların geri kalmış bölgelere yönlendirilmesi istenmektedir. Çalışmada, yatırım teşviklerinin tanımı, amacı ve kapsamı ortaya konularak piyasaya etkileri, maliyet ve faydaları karşılaştırılarak etkinliği çerçevesinde analiz edilmektedir. Avrupa Birliği uyum sürecinde ülkemizde teşvik uygulamalarında yer alan destekler ve yükümlülükler incelenmektedir. Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ/WTO),Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) gibi uluslararası kuruluşlara üye olunması ve bu kuruluşlar karşısındaki yükümlülükler açıklanmaktadır. Avrupa Birliği teşvik mekanizması hakkında derinlemesine bilgi verilmekte ve seçili ülkelerde uygulama durumları ele alınmaktadır. Ülkemizde mevcut teşvik sistemi tarihçesi ile birlikte güncel mevzuata dayanılarak son değişiklikler çerçevesinde analiz edilmektedir. Ülkemizde uygulanan teşvik sisteminin olumlu etkileri olduğu, yatırımların arttığı görülmekte ve bu artış TR-41 Bölgesine de yansımaktadır. Çeşitli stratejik sektörlere yönelik üretime ev sahipliği yapması dolayısıyla büyük önem taşıyan TR-41 Bölgesinin, mevcut teşvik sistemi ile ekonomideki üretim ve yatırım payını arttırdığı görülmektedir -------------------- The economies of countries that have become intricate in the globalizing world want to stand out in the international competition. In this respect, a number of state interventions to the economy are in question in order to ensure economic development and growth and to make it sustainable. It is especially important for the country to eliminate regional imbalances. In this context, investment incentive practices are used as a means of intervention of the state to the economy. During recession or recession in the economic conjuncture, the government frequently intervenes in economic life through incentive practices. However, if investment incentive practices are used as intervention tools, there are some costs. The effectiveness of incentive mechanisms is questioned as it leads to unfair competition. Therefore, it is always essential to establish an effective incentive mechanism with a benefit greater than its cost. With investment incentives, it is desired to increase private sector investments or to direct investments to backward regions in the intervention in the economy. In this study, the definition, purpose and scope of investment incentives are analyzed and their effects on the market, their costs and benefits are analyzed within the framework of their effectiveness. Supports and obligations in incentive practices in our country during the European Union harmonization process are examined. Membership of international organizations such as WTO and OECD and their obligations to these organizations are explained. In-depth information about the European Union incentive mechanism is given and implementation cases in selected countries are discussed. The current incentive system in our country is analyzed within the framework of recent changes based on the history and current legislation. It is observed that the incentive system implemented in our country has positive effects and investments are increasing and this increase is reflected in TR-41 Region. It is seen that the TR-41 Region, which is of great importance as it hosts production for various strategic sectors, increases the share of production and investment in the economy with the existing incentive system.