Birinci basamak sağlık hizmetlerinde eczanelerin rolü


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Dahili Tıp Bilimleri Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2000

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: İLHAN DURGUT

Danışman: MELDA KARAVUŞ

Özet:

Bu araştırma, 21.02.2000' le 02.03.2000 tarihleri arasında İstanbul' un Kartal ve Pendik ilçesindeki Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri kuruluşu olan Sağlık Ocaklarına, "5 km.' den uzak" bölgelerden 4 eczane, "5 km.' den daha yakın" bölgelerden 3 eczane ve "hemen yakınında olan" bölgelerden 3 eczane seçilerek, eczanelerde çalışan personel tarafından, eczanelere kapıdan içeri giren herkese "Anket Formu" aracılığıyla "yüz yüze görüşme" tekniği kullanılarak yapılmıştır. Araştırmacının kendisi, daha sonra aynı eczanelere yaptığı birer günlük ziyaretlerde, "gözlem" tekniği kullanarak, "Gözlem Formları' nı" doldurmuştur. Çalışmamızın amacı eczanelerin, eczanelere başvuran kişilerce hangi amaçlar için kullanıldığını saptayıp, Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri'ndeki yerini belirlemektir. Eczanelere başvuran 2053 kişiden % 71.8' i ilaç almak için başvurmuştur Bu başvuruların yalnızca % 32.4' ü "reçeteli ilaç", % 67.6' lık bölümü ise "reçetesiz ilaç almak" için yapılmıştır. "Reçetesiz ilaç almak" için yapılan başvurular, sağlık ocaklarından uzak olan bölgelere doğru gidildikçe artmaktadır. "Reçetesiz alınan ilaçların" çoğunluğunu, "eczacının önerisi" ile alınan ilaçlar oluşturmaktadır. Eczanelere ilaçtan başka ürün ya da hizmet almak için başvuranların oranı % 22.6' dır. Eczanelere, "enjeksiyon yaptırmak" için başvuranların oranı % 14.6; "tansiyon ölçtürmek" için başvuranların oranı % 16.4; "gebelik testi" yaptırmak için başvuranların oranı % 2.5; "kan şekerini ölçtürmek" için başvuranların oranı % 0.9; "pansuman yaptırmak" için başvuranların oranı % 2.7 olarak saptanmıştır. Eczacıya danışılan konular arasında "aile planlaması", "ilaç kullanımı", "bebek ve gebe beslenmesi", "kronik hastalıklarda beslenme" vb yer almaktadır. Biz bu çalışmamızda; eczanede verilen hizmetlerin çoğunluğunun mevzuatta yer almadığını, büyük oranda toplumun talebiyle ortaya çıktığını tespit etmiş bulunuyoruz. THE ROLE OF THE PHARMACIES IN THE PRIMARY HEALTH CARE SERVICES SUMMARY This study was carried out in Kartal, Pendik in İstanbul between February 21- March 2, 2000. Four pharmacies which are mure than 5 km. a way from the nearest health center; three pharmacies just beside the health center were included in this study. Data was collected by applying face- to- face guestion naires to every client coming to these pharmacies between the dates stated above. After the data was collected the researcher went to each pharmacy and sat at each pharmacy for one whole day and filled out an observation form. The aim of this study was to in vestigate the role of the pharmacies as primary health care providers. Among the total number of 2053 applications to pharmacies 71.8 % was for buying drugs. 32.4 % of the applications for buying drugs was to buy prescribed drugs; 67.6 % was for buying unprescribed drugs. The applications for buying unprescribed drugs increased as we mowed a way from the health center. The majority of the unprescribed drugs were bought by the advice of the pharmacist. The percentage of the applications for buying other products than drugs or for other services was 22.6. The percentage of the applications for injections was 14.6; for measuring blood pressure was 16.4; for pregnancy tests was 2.5; for measuring blood glucose was 0.9 and for dressings was 2.7. Among the subjects counselling of was family planning, how to use drugs, infant and pregnancy nutrition and diet for chronic diseases etc. As a result of this study we detected that the primary health care services given at pharmacies were not present in the existing legislation; but they appeared as a reguest from the community.