Azerbaycan Gazetesi 1918/sayı 1-10 (inceleme-metin-dizin)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ahmet İnce

Danışman: GÜLŞEN SEYHAN ALIŞIK

Özet:

Bu çalışma, Azerbaycan Halk Cumhuriyetiʼnin yasama organı olan Azerbaycan Millȋ Meclisi tarafından 1918 yılında yayımlanmaya başlanan Azerbaycan Gazetesiʼnin 1-10 sayılarını incelemektedir. Azerbaycanʼın coğrafyası ve tarihi hakkında kısa bilgilerin verilmesiyle başlayan bu çalışma, inceleme, çeviri yazılı metin ve dizin kısmından oluşmaktadır. Çalışmanın inceleme kısmında metnin dil özellikleri üzerinde durulmuştur. Bu kısımda ünlüler ve ünsüzler Azerbaycan Türkçesiʼnin fonetik özellikleri gözetilerek incelenmiştir. Bu incelemede sadece Türkçe sözcükler değil aynı zamanda ödünç sözcüklerin değişimi üzerinde de durulmuştur. Çalışmanın ikinci kısmı olan metin bölümünde Arap harfli eserin çeviri yazıya aktarımı yapılmıştır. Gazetenin her sayısı, sayfası ve sütunu için bir numara verilmiştir. Çalışmanın dizin kısmında sözcüklerin hangi dile ait olduğu, türü belirtilmiş ve metin içinde kullanıldığı anlamlarıyla çevirisi yapılmıştır. Birbiri ile beraber tamlama veya deyim oluşturan kelime grupları ilk olarak ayrı ayrı madde başı olarak alınmış ve anlamlandırılmıştır. Daha sonra ilgili madde başının alt maddesi olarak yanyana anlam verilmeden yazılmıştır. Metinde bazı özel isimler birkaç farklı şekilde kullanılmıştır. Kısaltma kullanılan özel isimlerin kısaltılan kısmı [ ] işareti içerisinde verilmiştir. İmla hatası veya ses değişikliği sebebiyle ikili kullanıma sahip olan bazı sözcükler / işareti ile yan yana yazılmıştır. Yine aynı anlama sahip olup farklı yazılan kelimeler ve özellikle kişi isimleri → işareti ile birbirine yönlendirilmiştir. -------------------- The aim of the study is to examine the pages 1-10 of Azerbaijani newspaper that was started to be published in 1918 by Azerbaijani National Assembly being the legislative body of Azerbaijan People’s Republic. The study starting by providing brief information about geography and history of Azerbaijan consists of analysis, translated written text and index parts. In the analysis part of study, linguistic characteristics were addressed. In this section, vowels and consonants were examined considering the phonetic features of Azerbaijan Turkish. Not only the Turkish words but also the changes of borrowed words were stated in the study. In the second section being the textual part of the study, the text with Arabic letters was translated into writing. A specific number was given for each page, each issue and column of the newspaper. In the index section of the study, the language origin and the genre were specified, and the text was translated with its meanings used in the text. The word groups forming the noun phrases and idioms with each other were primarily separatedas lexical entry and were interpreted. Then, as a sub-article of the lexical entries, they were written without any meaning next to each other. Some proper nouns in the text were used in various ways. The abbreviated part of the propernouns used as abbreviation was stated in brackets [ ]. Some words causing to dual use due to misspellings or sound changes were written next to each other. Moreover, words having the same meaning but written differently and especially personal names were directed to each other with → sign.