Yarı Kamusal ve Yarı Özel Alan Olarak Balkonlar: Mimar/Arkitekt Dergisi Bağlamında-İstanbul Örneği, 1931-1940


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şehir Çalışmaları, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ESMA VURAL

Danışman: Yunus Uğur

Özet:

Bu araştırmada yarı kamusal ve yarı özel alan olarak balkonlar, Erken Cumhuriyet döneminin tek mimari periyodik yayını olan Mimar/Arkitekt dergisi kapsamında 1931-1940 yılları arası İstanbul örneğinde incelenmiştir. 1930'lu yıllar Türkiye'nin her alanda batıyı en yakından izlediği zaman dilimi olarak görülmektedir. Dolayısıyla toplumsal ve mekânsal açıdan birçok değişim kendisini göstermiştir. Bu değişimler çerçevesinde apartman konut tipi yapılara olan eğilim ile birlikte balkon mekânları da yaygınlaşarak şehir manzarasına daha çok eklemlenmişlerdir. Bu çalışmada, dışa dönük yapısıyla var olan kültürel ortamda yer edinmeye başlayan balkonların dokuz yıllık süre içerisindeki farklılaşmalarının, tipolojilerinin ortaya konulması, işlev ve amaçlarının tartışılması hedeflenmiştir. Çalışmada, ele alınan dönem aralığının bir ara dönem olması ve bazı açık/yarı-açık mekân tanımlarının iç içe geçmiş olmasından kaynaklı balkonun türevleri olan diğer açık/yarı-açık mekânlara da yer verilmiştir. Aynı zamanda bu çalışma 1931-1940 yıllarına ve balkonlara odaklanarak, ileride yapılacak dönemin mimarlık ve şehircilik tartışmalarına zemin hazırlamaktadır. 1931-1980 dönem aralığında yayım yapan Mimar/Arkitekt dergisi kapsamında yapılan taramalar sonucunda, balkonların incelenmesine yönelik veri ve uygun dönem aralığı 1931-1940 yılları arası olarak tespit edilmiştir. Bu dönem aralığında çalışılabilir 133 adet konut projesi saptanmış, bu konut projelerinden 100 adetinin İstanbul şehrinde yer aldığı gözlemlenmiştir. Dolayısıyla İstanbul balkonlarının ayrı incelenmesine yol açmıştır. Dergide yer alan yayınların konut projeleri incelenerek bir balkon veri tabanı oluşturulmuştur. Bu veri tabanı, dönemin mimari düşünce eğilimi ve daha önce konu ile ilgili yapılan çalışmalar çerçevesinde ele alınmaya çalışılmıştır.