Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SELEN DAĞDELEN
Danışman: MUSTAFA ÇAKIR
Özet:Bu çalışmanın amacı; öğrencilerin biyoloji öğrenme ortamları, öğretmenlerinin kişilerarası davranışı ile ilgili algılarını belirlemek; bu değişkenlerin birbirleri, öğrencilerin akademik başarısı ve biyolojiye yönelik tutumları üzerine etkilerini araştırmaktır. Bu amaç doğrultusunda aşağıdaki araştırma sorularına cevap aranmıştır. 1. Öğrencilerin kendi biyoloji öğrenme ortamları algıları ile (a) akademik başarıları ve (b) biyolojiye yönelik tutumları arasında bir ilişki var mıdır? 2. Biyoloji öğretmenlerinin kişilerarası davranış modelleri ile öğrencilerin (a) akademik başarıları ve (b) biyolojiye yönelik tutumları arasında bir ilişki var mıdır? 3. Teknoloji-Donanımlı ve Kazanım-Odaklı Öğrenme Ortamı Envanteri (TROFLEI) ve Öğretmen Etkileşim Ölçeği (QTI) birlikte öğrencilerin (a) akademik başarısı ve (b) biyoloji tutumunda gözlenen değişkenliğin ne kadarını açıklamaktadır? 4. Okul türlerine göre öğrencilerin (a) öğretmenlerin kişilerarası davranışlarına yönelik algılarında, (b) biyoloji öğrenme ortamı algılarında ve (c) biyolojiye yönelik tutumlarında bir farklılık var mıdır? 5. Fen bölümü öğrencileri ile diğer bölümlerde öğrenim gören öğrencilerin biyolojiye yönelik tutum ve başarıları arasında bir farklılık var mıdır? 6. Öğrencilerin, öğretmenlerin kişilerarası davranışlarını algılamasında öğretmenlere göre bir farklılık var mıdır? Ortaya çıkan kişilerarası öğretmen profilleri nelerdir? Bu araştırmada 2011-2012 eğitim-öğretim yılında Tekirdağ ili Çorlu ilçesinde bulunan dört farklı ortaöğretim kurumunda dokuz, on, onbir ve onikinci sınıf düzeyinde olmak üzere 15 farklı sınıfta öğrenim gören 402 öğrenciye Öğretmenle Etkileşim Anketi (QTI), Teknoloji-Donanımlı ve Kazanım-Odaklı Öğrenme Ortamı Envanteri (TROFLEI) ve Tutum Testi (TOSRA)’nın Türkçe versiyonları uygulanmıştır. Öğrencilerin akademik başarısının da değerlendirmeye katılabilmesi için yıl sonu biyoloji dersi not ortalamaları baz alınmıştır. TROFLEI ve QTI’ın geçerliğini ve faktör yapılarını test etmek amacıyla LISREL 8.7 programı kullanılarak doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Analizler sonucu elde edilen veriler literatürle karşılaştırıldığında ölçeklerin iyi uyum sağladığı görülmüştür. TROFLEI’nin alt ölçekleri için elde edilen Cronbach alfa katsayıları 0.71 ile 0.91 arasında; QTI’ın alt ölçekleri için elde edilen Cronbach alfa katsayıları 0.30 ile 0.82 arasında; TOSRA’nın alt ölçekleri için elde edilen Cronbach alfa katsayıları 0.47 ile 0.87 arasında değişmektedir. Sonuçlar üç ölçeğinde geçerlik ve güvenirliğinin yüksek düzeyde sağlandığını göstermektedir. Araştırma sorularını cevaplandırmak amacıyla korelasyon analizi, çoklu regresyon analizi, bağımsız grup t testi, tek faktörlü varyans analizi yapılmıştır. Yapılan korelasyon analizi ve aşamalı regresyon analizi sonucunda elde edilen bulgulara göre öğrencilerin biyoloji öğrenme ortamına ilişkin algılarının derse karşı tutum ve başarıları üzerinde olumlu bir etkisinin olduğu görülmüştür. TROFLEI’nin on alt boyutu da TOSRA’nın alt boyutları ile pozitif ve anlamlı bir korelasyona sahiptir. Başarı ile TROFLEI’nin sekiz alt boyutu arasında pozitif ve anlamlı bir korelasyon olduğu tespit edilmiştir (farklılaşma ve bilgisayar kullanımı alt boyutları hariç). Biyoloji öğretmenlerinin kişilerarası davranışlarının, öğrencilerin biyoloji dersine yönelik tutumları ve başarıları üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir. Tutum Testi incelendiğinde QTI’ın liderlik, anlayışlı, yardımseverlik boyutları ile arasında pozitif bir korelasyon varken, kararsız, uyarıcı, hoşnutsuz, sert boyutları ile arasında negatif bir korelasyon olduğu tespit edilmiştir. Benzer şekilde QTI’ın liderlik, anlayışlı, yardımseverlik boyutları ile öğrencilerin biyoloji dersindeki başarıları arasında pozitif bir korelasyon varken; kararsız, uyarıcı ve hoşnutsuz boyutları ile öğrencilerin biyoloji dersindeki başarıları arasında negatif bir korelasyon vardır. Teknoloji-Donanımlı ve Kazanım-Odaklı Öğrenme Ortamı Envanteri (TROFLEI) ve Öğretmen Etkileşim Ölçeği (QTI), öğrencilerin akademik başarısının ve biyoloji dersine yönelik tutumunun açıklanmasında tek ve ortak olarak anlamlı bir etkiye sahiptir. TROFLEI ve QTI ikisi beraber öğrencilerin biyoloji dersine yönelik tutumunun %17’sini, başarının ise %18’ini açıklamaktadır. Öğrencilerin öğretmenlerin kişilerarası davranışlarına yönelik algılarında okul türlerine göre anlamlı bir farklılık olduğu bulunmuştur. Fen bilimleri bölümünde eğitim alan öğrenciler ile Meslek Lisesi’nin farklı bölümlerinde eğitim alan öğrencilerin biyoloji dersine yönelik tutum ve başarılarında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur. QTI’ın herbir alt boyutunun ortalama değerleri incelenerek üç öğretmen için de Kişilerarası Öğretmen Davranışları Modeli oluşturulmuştur. Ortaya çıkan bu profil araştırmaya katılan üç öğretmen içinde Toleranslı-Otoriter Öğretmen davranış tipine yakındır. Anahtar kelimeler: biyoloji öğrenme ortamı, öğretmenlerin kişilerarası davranışları, biyoloji dersinde yönelik tutum, akademik başarı ABSTRACT The purpose of this study was to investigate associations between biology teachers’ interpersonal behavior, students’ perceptions of the classroom learning environment, students’ attitudes towards biology and their academic achievement. Following research questions were guided the study: 1. Is there any association between students’ perceptions of biology learning environment and their, (a) academic achievement and (b) attitudes towards biology? 2. Is there any association between the biology teacher’s interpersonal behaviour models and students’ (a) academic achievements and (b) attitudes towards biology? 3. How much of the variance can TROFLEI and QTI explain in students’ (a) academic achievement and (b) attitude towards biology? 4. Is there any differences between students in different school types in their perceptions of (a) teacher’s interpersonal behaviour, (b) biology learning environment, and their attitudes towards biology. 5. Is there any difference in achievement and attitude towards biology between students concentrated in science and non-science related disiplines? 6. What are students perceptions of their biology teachers’ interpersonal behaviours in different classes? Which teacher interaction profiles of biology teachers’ emerged? Data were gathered using Turkish versions of Questionnaire on Teacher Interaction (QTI), Technology-Rich Outcome-Focused Learning Environments Inventory (TROFLEI), and Test Of Science- Related Attitudes (TOSRA) from 402 high school students in 15 classes from four schools in Çorlu, Tekirdağ at 2011-2012 academic year. Students’ end of year biology course grades were collected as a measure of achievement. Data analyses supported the factor structure and internal consistency reliability of the TROFLEI and QTI questionnaires. Data analyses also supported the internal consistency reliability of the attitude scales from TOSRA. The Cronbach alpha coefficients for the TROFLEI’s subscales varied between 0.71 and 0.91; the Cronbach alpha coefficients for the QTI’s subscales varied between 0.30 and 0.82; and the Cronbach alpha coefficients for the TOSRA’s subscales varied between 0.47 and 0.87. As a result, the learning environment instruments (TROFLEI and QTI) and attitude instrument (TOSRA) were found to be valid and reliable when used with high school biology students in Çorlu, Turkey. In order to test the contruct validity of TROFLEI and QTI the confirmatory factor analysis was performed using LISREL 8.7 program. Research questions were answered by results of simple and multiple correlations, stepwise multiple regression, independent group t-test, and one way anova analyses. Simple correlation and stepwise multiple regression analyses revealed positive associations between the learning environment and students’ attitudes. All ten TROFLEI scales were statistically significantly correlated with attitudes to science. Overall Task Orientation, followed by Teacher Support and Investigation, was the strongest independent predictor of student attitudes to science. Positive but weak associations were also found between learning environment and achievement (namely, Investigation, Task Orientation, Equity, Young Adult Ethos and Student Cohesiveness). Associations were found between teachers’ interpersonal behavior and attitudes and achievement. Total scores from TOSRA were significantly correlated with all the QTI sub-scales except Student responsibility/Freedom. Leadership, Understanding, Helping/Friendly scales were positively associated with attitudes whereas Uncertain, Dissatisfied, Strict, and Admonishing were negatively related to student attitudes. Similarly, Leadership, Understanding, Helping/Friendly was found to be positively associated with achievement, whereas Uncertain, Dissatisfied, and Admonishing was found to be negatively related to students’ achievements in biology. Commonality analyses were conducted to determine the unique and common contributions of the TROFLEI and the QTI scales in explaining the variance in attitudes and achievement as student outcomes. Questionnaires together accounted for 17% of variance in students’ attitudes and 18% of variance in students’ academic achievements. Interpersonal Teacher Behaviour model was established for each biology teacher by examining the size of the average values of each sub-scale of QTI; all three teachers were classified as tolerance-authoritarian. Keywords: Science learning environments, teachers’ interpersonal behaviours, attitudes towards biology