21. yüzyılda uluslararası hukuk çerçevesinde Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin yeniden yapılandırılması


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Selman Öğüt

Danışman: SELAMİ KURAN

Özet:

Güvenlik Konseyi’nin yeniden yapılandırılması meselesi uluslararası hukukun en tartışmalı konularından biridir. Yeniden yapılandırma isteklerinin başlangıcını Birleşmiş Milletler örgütünün kuruluş tarihine kadar götürebiliriz. Bunun sebebi, Güvenlik Konseyi’nin veto yetkisini haiz daimi üyeleri ihtiva etmesidir. Doktrinde Güvenlik Konseyi’nin bu yapılanması için doğum kusuru nitelemesi yapılmasının sebebi yine veto yetkisi ile alakalıdır. Birinci ve İkinci Dünya Savaşları ile büyük acılar yaşamış olan büyük devletler uluslar arası barış ve güvenliği garanti altına alacak bir örgüt kurabilmek için kolları sıvamışlardır. Milletler Cemiyeti’nin uluslar arası barış ve güvenliği korumada başarısız olması uluslar arası camiada hayal kırıklığına neden olmuştur. Bununla birlikte Milletler Cemiyeti’ni kuran büyük devletler Birleşmiş Milletler örgütünü kurarken aynı hayal kırıklığını yaşamak istemedikleri için bazı önlemler almak istemişlerdir. Ancak bu önlemler Güvenlik Konseyi’nin tıkanması ve temel işlevlerini yerine getirememesine sebebiyet vermiştir. Çalışmamızda Güvenlik Konseyi’nin yeniden yapılandırılmasını uluslar arası hukuk açısından inceledik. Birleşmiş Milletler örgütünün siyasi halefi olan Milletler Cemiyeti’nden başlayarak tarihi örgütün tarihi gelişim sürecini masaya yatırdık. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin reforme edilmesi ile ilgili istekler Soğuk Savaş döneminden sonra artış göstermiştir. Bunun nedeni çok kutuplu bir Dünya düzenine geçilmesidir. Devlet gruplarının istekleri çalışmamızın temelini oluşturmaktadır. Devlet gruplarının isteklerini yorumlayarak Güvenlik Konseyi’nin yeniden yapılandırılması ile ilgili planımızı ortaya koymayı uygun gördük. Çalışmamızın Türk doktrininde belirli bir boşluğu doldurmasını temenni ediyoruz. Abstract Restructuring of Security Council is one of the most controversial subjects of international law. We can say that demands about restructuring of the Council starts with foundation of United Nations. Because Security Council has permanent members that have veto competence. In doctrine, birth defect qualifies the structuring of Security Council and veto competence which is related to this qualification. The great powers which suffered because of First and Second World War embarked for a new organization which would guarantee the international peace and security. League of Nations failure about protection of international peace and security caused disappointment for international community. However, the great powers which established United Nations did not want to have the same experience for United Nations and took some measures in order to avoid possible disappointment. Nevertheless those measures caused clogging and failure of basic functions. We examined the restructuring of Security Council in the perspective of international law. We analyzed the historical process by starting from League of Nations which is the political successor of United Nations. Demands about reforming the Security Council increased after the end of Cold War. The reason of this fact is the transformation to a multi-polar world order. Demands of state groups are the basis of our study. We think that it is useful to determine our plan for reform by interpreting the state group’s demand. We wish that our study can fill a gap in Turkish doctrine.