19. yüzyıl Türk şiirinde Kur’ân-ı Kerîm


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Metin Burak

Danışman: MELİHA YILDIRAN SARIKAYA

Özet:

Bu çalışmada İslâmî Türk edebiyatının en mühim kaynağı olan Kur’ân-ı Kerîm’in şiirdeki yansımaları, yenilik ve değişimin kendini her alanda hissettirdiği ve farklı eğilimler arasındaki çatışmaların daha da belirgin hale geldiği 19. yüzyılda ele alındı. Ancak konu incelenirken sadece bir iktibas ve/veya telmih kataloğu oluşturmanın ötesinde, ilgili âyetlere yapılan atıf şekillerinin ve bağlamlarının değerlendirilmesi ve mukayesesinin de yapılması hedeflendi. Giriş bölümünde kısaca, Kur’ân-ı Kerîm’in manzum meâl ve tefsir çalışmaları üzerinde duruldu. Birinci bölümde, Kur’ân-ı Kerîm ile ilgili müstakil şiirler ve manzûmelerde Kur’ân-ı Kerîm’in isim ve sıfatlarına yapılan genel atıflar ele alındı. İkinci bölümde, sûre isimlerinin ve âyetlerin şiirlerde anılma şekli örnek iktibaslarla gösterilmeye çalışıldı. Sonuç bölümünde ise seçilen şâirlerin Kur’ân-ı Kerîm’e yaklaşımlarındaki benzerlikler ve farklılıklar değerlendirildi. -------------------- In this work, the reflection of the Holy Qur'an in Turkish poetry as the most important source for Islamic-Turkish literature is thematized by the 19th century, where renewals and changes in all fields became noticeable and the conflicts between the different tendencies became clearer. Efforts were made not only to produce a pure catalogue of quotations and/or references, but also to assess and compare the manner and context of the references to related Quranic verses. The introduction concentrates on poetic translations and Tefsîr work of the Qur'an. In the first part, separate poems about the Holy Qur'an as well as general references to the names and qualities of the Qur'an in poetry were discussed. In the second part, examples were used to illustrate how names of suras and Qur'an verses are mentioned in poems. In the final part, similarities and differences in the approaches of the selected poets to the Qur'an were evaluated.