Mirasın mahkeme kararıyla paylaşılması


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Özel Hukuk Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MEHMET ÖZGÜR AVCI

Danışman: SERAP HELVACI

Özet:

Mirasbırakanın ölümüyle onun şahsına bağlı olmayan ve intikale elverişli tüm hak ve borçları bir bütün olarak mirasçılarına geçmektedir. Mirasın açıldığı anda tek bir mirasçının bulunması halinde, bu mirasçı tek başına mirası kazanmaktadır. Ancak, birden fazla mirasçının varlığı bu mirasçılar arasında bir ortaklık ilişkisinin oluşmasına neden olur. Türk Medeni Kanunu’nun ifadesiyle “miras ortaklığı” olarak adlandırılan bu ortaklık, diğer elbirliği ortaklıklarından farklı olarak geçici bir nitelik taşımakta ve paylaşmanın gerçekleşmesini amaçlamaktadır. Mirasçılar serbest paylaşma ilkesi uyarınca mirası diledikleri gibi paylaşırlar. Mirasın paylaşılmasında olağan yol paylaşmanın mirasçıların anlaşmasına uygun olarak gerçekleşmesidir. Mirasçıların anlaşmasına dayanan paylaşma, elden paylaşma veya yazılı paylaşma sözleşmesi ile gerçekleşir. Mirasçılar arasındaki anlaşmazlık ise, paylaşmanın mahkeme tarafından gerçekleştirilmesi sonucunu doğurur. Mahkeme kararıyla paylaşma, paylaşma konusunda aralarında anlaşmazlık bulunan mirasçılardan birinin başvurusu üzerine, hakimin vereceği karar ile paylaşmanın gerçekleşmesidir. Paylaşma davası, yenilik doğuran bir davadır. Paylaşma davasında talep tereke unsurlarının tamamının ya da bir kısmının paylaştırılması şeklindedir. Mirasın paylaşılabilmesi için öncelikle terekenin tespiti gerekir. Mirasbırakanın terekesini oluşturan unsurları, bu bağlamda terekenin kapsamını belirlemek ilk olarak davacının görevidir. TMK m. 642/f.2’de paylaşma talebinin ileri sürülmesi açısından özel bir düzenleme öngörülmüştür. Paylaştırma talebinde bulunan mirasçı terekenin tamamının ya da belirli tereke unsurlarının aynen, olanak yoksa satış yoluyla paylaştırılmasını talep etmelidir. Mirasçılar serbest paylaşma ilkesi uyarınca miras paylarını istedikleri şekilde oluşturabilirler. Ancak, mirasçıların anlaşamaması durumunda mirasçılardan birinin isteği üzerine paylar sulh hakimi tarafından oluşturulur. Hakim, payları oluştururken mümkün olduğu ölçüde aynen paylaşma ilkesine uygun hareket etmelidir. Oluşturulan miras paylarını mirasçılara özgüleyecek olan hakim, mirasçıların hangi payın hangi mirasçıya özgüleneceği konusundaki anlaşmaları ile bağlıdır. Mirasçılar bu konuda anlaşamamışlarsa ve mirasbırakan bu konuda bir paylaşma kuralı öngörmemiş ise, hakim kur’a çekmek suretiyle özgülemeyi gerçekleştirir. ABSTRACT Upon the death of the deceased person, his entire assets and debts are automatically passed on to the heirs. The heir becomes the owner of the decedent's estate upon his death; however, if the deceased leaves more than one heir, the estate becomes the joint property of the co-heirs and they form a “community of heirs” under Turkish Civil Code. Heirs are generally free to dispose the estate under the principle of free sharing. If the deceased has failed to provide any information regarding the distribution of his estate at his death, it will be distributed according to the settlement contract between the heirs. In principle, the co-heirs can agree to the distribution of the estate in a written or verbal settlement contract; however, if the co-heirs do not come to such a settlement contract, each co-heir has the right to demand distribution of the estate by the court. Therefore, if the co-heirs cannot reach a consensus regarding the distribution of the estate, every co-heir has the right to request a distribution resolution from the court. The distribution of the estate case is a kind of innonative case and the heirs have the right to demand distribution of the whole or part of the estate; however, the first step has to be taken by the court is to determine what is included in the estate. Therefore, the plaintiff must ask the court for the determination of the net value of the estate. Heirs are mostly free to share their distributive shares according to the principle of free sharing; however, if the heirs do not come to such a settlement agreement, each co-heir has the right to ask distribution of the estate from the court of peace. The judge has to respect the free sharing principle between the heirs as far as possible.