Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: EMİNE ŞEKER
Danışman: Gönül Sakız
Özet:ÖZEL GEREKSİNİMLİ ÇOCUĞA SAHİP EBEVEYNLERE YÖNELİK OLARAK DÜZENLENEN AİLE EĞİTİMİ ETKİNLİKLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Bu araştırmanın amacı özel gereksinimli çocuğa sahip ebeveynlerin, özel eğitime ilişkin bilgi edinmeleri amacıyla yapılan aile eğitimlerini değerlendirmektir. Ebeveynlerden aktif katılımlarının istendiği aile eğitimlerinde ilişkin görüşleri bu araştırmanın amaçlarını oluşturmaktadır. Bununla ilgili olarak; ebeveynlerin davranış problemleri ile baş etme; tuvalet becerileri, beslenme becerileri, giyinme-soyunma becerileri, iletişim becerilerini, günlük yaşam becerileri ve sosyal yaşam becerilerinin kazandırılması; özürlü hakları; özel eğitimde faydalanılan materyaller ve kullanım amaçları ile evde özel eğitim uygulamaları konulu aile eğitimlerine ilişkin görüşleri alınmıştır. Çalışmaya İstanbul’un Fatih İlçesi’nde özel bir rehabilitasyon merkezine devam eden 20 özel gereksinimli çocuğun ebeveynleri katılmıştır. Araştırma verileri, aile eğitimleri esas alınarak oluşturulmuştur. Veriler, betimsel analiz tekniği ve nitel verilerin toplanmasında kullanılan yazılı mülakat, grup görüşmesi ve gözlem teknikleri kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırmada şu bulgular elde edilmiştir: Ebeveynlerin aktif olarak katıldıkları aile eğitimlerine yönelik görüşleri değerlendirilmiştir. Bunun sonucunda ebeveynler davranış problemleriyle başetme eğitimiyle bilgi ve farkındalık düzeylerinin arttığını, bilgilerini uygulama düzeylerinde artış olduğu yönünde görüş bildirmişlerdir. Tuvalet becerileri, yeme becerileri, giyinme-soyunma becerileri, iletişim becerileri, günlük yaşam becerileri ve sosyal yaşam becerilerinin kazandırılması konulu aile eğitimlerinin, ebeveynlerin çocuklarına beceri kazandırma yönünde olumlu etkileri olduğu yönünde görüş bildirmişlerdir. Özürlü haklarına ilişkin bilgi düzeylerinin arttırılması, özel eğitimde faydalanılan materyaller ve kullanım amaçları, evde özel eğitim uygulamaları konularında düzenlenen aile eğitimlerine ilişkin ebeveynler olumlu görüş bildirmişlerdir. Ayrıca, bulgular ebeveynlere yönelik aile eğitimlerinin ailelerin bilinçlendirilmesi, çocuklarıyla olan iletişimi ve bireysel motivasyon ve yapabilirlikleri üzerinde olumlu tesirlere sahip olduğunu göstermektedir. Ebeveynlerin çocuklarının davranış problemleriyle baş etme yeteneklerinin arttığı, çocuklarına beceri kazandırma konusunda cesaretlerinin arttığı da bulgular arasındadır. Araştırmanın son bölümünde elde edilen bulgulardan yola çıkarak uygulamacılara ve araştırmacılara yönelik öneriler sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Özel eğitim; aile eğitimi; özel gereksinimli çocuk; nitel araştırma ABSTRACT THE EVALUATION OF FAMILY TRAINING ACTIVITIES ORGANIZED FOR PARENTS HAVING CHILDREN WITH SPECIAL NEEDS This study aimed at evaluating the family trainings organized to inform parents having children with special needs about special education. This study made an attempt to determine the opinions of parents concerning family trainings in which active participation of parents was requested. In this respect, the opinions of parents were taken in regard to the family trainings on coping with behavioral problems; introducing toilet skills, nutrition skills, dressing & undressing skills, communication skills, daily life skills, and social skills; disability rights; the materials used in special education as well as their intended purposes; and special education practices at home. The parents of 20 children with special needs attending a private rehabilitation center located in Fatih district of Istanbul participated in the present study. Research data were formed based on family trainings. The data were analyzed through descriptive analysis technique as well as the written interview, group discussion, and observation techniques used for collecting qualitative data. The following findings were obtained in the study: The opinions of parents concerning the family trainings in which they participated actively were evaluated in this study. Parents stated that their levels of knowledge and awareness increased and they started to apply what they knew more thanks to the training on coping with behavioral problems. Parents stated that family trainings on introducing toilet skills, nutrition skills, dressing & undressing skills, communication skills, daily life skills, and social skills had a positive effect on the introduction of skills by parents to their children. Parents delivered positive opinions concerning the family trainings on improving knowledge level about disability rights, the materials used in special education as well as their intended purposes, and special education practices at home. In addition, research findings demonstrated that family trainings had positive effects on raising awareness among families, the communication of families with their children, and their individual motivations and capabilities. It was seen that trainings improved the skills of parents for coping with the behavioral problems of their children, and encouraged them to introduce skills to their children. The final section of the study put forward recommendations for implementers and researchers. Key Words: Special education, family training, children with special needs, qualitative research.