Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Dahili Tıp Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Özge Karekök
Danışman: Dilek Yavuz
Özet:
Giriş ve amaç: Osteoporoz kemik kütlesinde azalma, kemik mikro-mimarisinde
bozulma ve kemik kırılganlığında artma ile seyreden progresif bir metabolik kemik
hastalığıdır. Osteoporotik kırıklar, morbidite ve mortalite artışı, düşük yaşam kalitesi
ve yüksek sağlık maliyetleri ile sonuçlanır. Anabolik bir antiosteoporotik ilaç olan
teriparatid tedavisi ile şiddetli osteoporozu olan hastalarda kemik mineral
yoğunluğunda (KMY) artış ve kırık riskinde azalma olduğu gösterilmiştir. Kullanım
süresi limitli olduğundan tedavi etkinliği için tedaviye uyum ve ilaca devamlılık
önemli bir faktördür.
Bu çalışmanın amacı, kırıklı osteoporoz nedeni ile teriparatid tedavisi başlanmış
hastalarda teriparatid tedavisi ile etkinlik, güvenlilik, tedavi uyumu ve kemik mineral
yoğunluğu ve laboratuvar verilerine etkisinin retrospektif olarak değerlendirilmesidir.
Yöntem: Çalışmamıza Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Endokrinoloji Bilim Dalı polikliniğinde 2016-2019 yılları arasında teriparatid reçete
edilmiş 141 osteoporoz hastası dahil edildi. Çalışmaya alınan hastaların dosyalarda
mevcut demografik, radyolojik ve biyokimyasal verileri, tedavi süreleri ve yan etkiler
kaydedildi. Tedavi öncesi ve sonrası kemik döngü belirteçleri ve KMY değerleri
karşılaştırıldı. Nümerik veriler sayı ve yüzde olarak belirtildi, gruplar arası
karşılaştırmalar ANOVA ve ki-kare testi ile yapıldı.
Bulgular: Tedaviyi tamamlamış veya süresinden önce bırakmış 85 hasta
değerlendirildiğinde teriparatid kullanım süresi 13,6±6 ay ve 18 aylık tedavi süresini
tamamlayan vaka oranı %46 olarak bulundu. Yan etki nedeni ile tedavi kesilme oranı
%6,1 idi. Altı ay ve üzeri süre ile teriparatid kullanan hastalarda 18 ay sonunda
başlangıca göre L1-4 vertebra (p<0,0001) ve femur boynu (p=0,04) KMY değerlerinde
anlamlı artış görüldü. Kemik yapım belirteçleri olan alkalen fosfataz (p=0,001) ve
osteokalsin (p<0,0001) seviyelerinde ve yıkım belirteci olan Tip-1 kollojen C-terminal
çapraz bağlı telopeptid (p<0,0001) seviyesinde 18 ay sonunda başlangıca göre anlamlı
artış saptandı.
Sonuç: Yan etki olmadığı sürece tüm hastaların ilaca devam etmeleri beklenirken
tedaviyi tamamlayan hasta oranı %46 olarak saptanmıştır. Tedavi uyumu düşüktür.
Tedavi uyumsuzluğunun nedenleri açık değildir. Yan etki nedeni ile tedavi kesilme
2
oranı %6,1 olarak görülüp genel olarak teriparatid tedavisinin 18 aylık izlemde güvenli
olduğunu düşündürmektedir. Retrospektif veriler teriparatid tedavisi ile lomber
vertebra ve kalça KMY değerlerinde etkin bir artış olduğunu göstermiştir. Tedavi
uyum ve devam başarısını artırmak iç