Nâdir'in Vekâyi'-i Pür-Sanâyi'-i Bedâyi' adlı eseri (inceleme ve metin)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Fen - Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2009

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: VEYSEL GÖGER

Danışman: RECEP AHISHALI

Özet:

Ö Z E T Bu çalışmada, Nâdir’in Vekāyi‘-i Pür-Sanâyi‘-i Bedâyi‘ adlı eserinin değerlendirme ve transkripsiyonu yapılmıştır. Eser 1135–1138/1723–1725 tarihleri arası Osmanlı-İran mücadelesinin Irak cephesinde meydana gelen olaylar üzerinde yoğunlaşmaktadır. Nâdir, eserine uzun bir dibace ile başlamakta daha sonra da bizzat yanında bulunduğu serasker Ahmed Paşa’nın Hemedân ve Lûristan’ı ele geçirme hadiselerini anlatmaktadır. Eserde savaş haricinde bazı farklı bilgiler de bulunmaktadır. Eser, manzum ve mensur karışık olarak yazılmıştır. Eserde verilen bilgiler gerek arşiv belgeleri gerekse çağdaşı diğer kroniklerle karşılaştırıldığında çoğunlukla tutarlı ve doğrudur. Özellikle Hemedân ve Lûristan’ın fethi ile ilgili anlatılan olaylar, müellifin müşahedelerini de içerdiğinden, çok önemlidir. Müellifin hayatı hakkında kesin olarak bildiklerimiz de bu eserinde kendi hakkında verdikleri ile sınırlıdır. Eser, çok az tanınan bir şairin şiirlerini de barındırdığından dolayı edebiyat araştırmacıları için ayrıca değerlidir. Kısaca, Vekāyi‘-i Pür-Sanâyi‘-i Bedâyi‘ 1723–1725 tarihleri arası Osmanlı-İran ilişkilerinin bir bölümüne ışık tutan birincil bir kaynaktır. ABSTRACT In this study, transcription and evaluation of Nadir’s work named Vekāyi‘-i Pür-Sanâyi‘-i Bedâyi‘ has been made. The manuscript is mostly about events which had been occured in Irak Front of Ottoman-Persian War which was in years between 1135–1138/1723–1725. Nadir had started his manuscript with a long dibace and after that he had been narrating Serasker Ahmed Paşa’s Hemedan and Luristan conquests whom he had been with. There are also different informations in the text apart from the war. Manuscript had been written in a mixed version of verse and prose. When informations in the text are compared with other contemporary chronicles, it will be seen that most of informations are consistent and true. Especially the events about conquest of Hemedan and Luristan are very important because they include the observations of the author. Our certain knowledges about author are limited with which he had given about himself in this work. The work is also valuable for literature scholars because it includes poems of a poet who is known rarely. In short, Vekāyi‘-i Pür-Sanâyi‘-i Bedâyi‘ is a primary source which enlightens a part of Ottoman-Persian Relations between 1723-1725