Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AYKUT BEŞİROĞLU
Danışman: MÜNEVVER ÇETİN
Özet:Bu araştırmada Ortaöğretim Kurumu müdürlerinin sergiledikleri sürdürümcü ve dönüşümcü liderlik stilleri ile bu liderlik stillerine bağlı olarak, öğretmenlerin örgüte (okula) olan bağlılık ilişkisi, öğretmenlerin görüşlerine dayanarak açıklığa kavuşturulmaya çalışılmıştır. Ortaöğretim Kurumu Müdürlerinin liderlik stilleri ve öğretmenlerin örgütsel bağlılığı, araştırmanın bağımlı değişkenleridir. Görüşlerine başvurulan öğretmenlerin cinsiyeti, yaşı, medeni durumu, mesleki kıdemleri ve çalıştıkları kurumun türü ise araştırmanın bağımsız değişkenlerini oluşturmaktadır. Araştırmada kullanılan veri toplama aracı olan “anket”,üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; araştırmaya katılan öğretmenlere ilişkin kişisel bilgiler formu; ikinci bölümde; ŞAHİN tarafından geliştirilen “Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri Ölçeği” , üçüncü bölümde ise ÇETİN’in “Örgütsel Bağlılık Ölçeği” kullanılmıştır. ‘Kişisel bilgiler formu’ 5, “Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri Ölçeği” 32 ve “Örgütsel Bağlılık Anketi” 18 ifadeden oluşmaktadır. Anket, ‘Tabakalı örnekleme yöntemi’ ile basit tesadüfi örneklem seçimi şeklinde belirlenen, İstanbul ilinin Tuzla ilçesindeki 16 Ortaöğretim Kurumunda 292 öğretmen tarafından uygulanarak, değerlendirmeye alınmıştır. Araştırmaya ait alt problemlerin çözümünde, t testi, tek faktörlü anova (varyans analizi) ve Pearson Korelasyon (ilişki) katsayısı uygulanarak; frekans, yüzde, aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri hesaplanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular şunlardır: Öğretmen görüşlerine göre, Ortaöğretim Kurumu müdürleri, orta seviyede sürdürümcü lider olarak tanımlanırken; iyi seviyede dönüşümcü lider olarak tanımlanmıştır. Öğretmenlerin, okul müdürlerinde algıladıkları sürdürümcü liderlik düzeylerinin cinsiyet faktörüne göre değerlendirilmesinde; kadın öğretmenlerin tüm ölçek ve alt boyutlarda erkek öğretmenlere göre sürdürümcü liderlik algılama düzeyleri daha yüksek bulunmuştur. Öğretmenlerin, okul müdürlerinde algıladıkları sürdürümcü liderlik düzeylerinin yaş faktörüne göre değerlendirilmesinde; (20-30) yaş aralığında olan öğretmenlerin tüm ölçek ve alt boyutlarda diğer yaş gruplarına göre sürdürümcü liderlik algılama düzeyleri daha yüksek bulunmuştur. Öğretmenlerin, okul müdürlerinde algıladıkları sürdürümcü liderlik düzeylerinin mesleki kıdem faktörüne göre değerlendirilmesinde; (1-10) yıllık mesleki kıdeme sahip öğretmenlerin tüm ölçek ve alt boyutlarda diğer mesleki kıdem gruplarına göre sürdürümcü liderlik algılama düzeyleri daha yüksek bulunmuştur. Öğretmenlerin, okul müdürlerinde algıladıkları sürdürümcü liderlik düzeylerinin okul türü faktörüne göre değerlendirilmesinde; beklentilere göre aktif yönetim ve sürdürümcü liderlik alt boyutlarında Genel lise ve Meslek lisesinde çalışan öğretmenler Anadolu lisesinde çalışan öğretmenlere göre sürdürümcü liderlik algılama düzeyleri daha yüksek bulunmuştur. Öğretmenlerin, okul müdürlerinde algıladıkları dönüşümcü liderlik düzeylerinin medeni durum faktörüne göre değerlendirilmesinde: Bekar öğretmenler, evli öğretmenlere göre okul müdürlerini daha yüksek düzeyde dönüşümcü lider olarak görmektedirler. Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerinde, cinsiyet, yaş, medeni durum ve mesleki kıdem faktörlerine göre anlamlı farklılık bulunmazken; okul türü faktörüne göre Duygusal Bağlılık ve Normatif Bağlılık boyutlarında anlamlı bir farklılık görülmüş olup; Devamlılık bağlılığında anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Anadolu liselerinde çalışan öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri, Meslek liseleri ve Genel liselerde çalışan öğretmenlere göre daha yüksek bulunmuştur. Araştırma sonucunda Ortaöğretim Kurumu müdürlerinin sergiledikleri sürdürümcü Liderlik stilleriyle öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasında anlamlı bir ilişki bulunmazken; dönüşümcü liderlik stilleriyle öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Anahtar Sözcükler : Sürdürümcü liderlik , Dönüşümcü liderlik, Örgütsel bağlılık ABSTRACT In this research it was tried to elucidate the relationship of teachers' organizational (school) commitment depending on transformational and transactional leadership styles of secondary education school principalsby virtue of views of teachers. The dependent variables of research are leadership styles of secondary education school principals and organizational commitment of teachers. The genders, ages, marital statuses, professional seniorities and school types of teachers who expressed their views compose independent variables of research. The “survey” which is used as data collection of research is composed in three parts. In first part “Personal Information Form” about participant teachers, in second part “The Scale Of Leadership Styles Of Principals” developed by Asst. ŞAHİN and in third part “The Scale Of Organizational Commitment” by ÇETİN. “Personal Information Form” has 5, “The Scale Of Leadership Styles Of Principals” has 32 and “The Scale Of Organizational Commitment” has 18 expressions. Survey was evaluated after it had been applied by 292 teachers who were determined as random samples via “Stratified Sampling Method” in 16 secondary education schools, in Tuzla, İstanbul. Frequency, percentage, arithmetic mean and standard deviation was estimated after T Test, One Way Anova (analysis of variance) and Pearson Correlation Coefficient had been applied in solving problems of research. Those are the resarch findings obtained: According to views of teachers, principals of secondary education schools were defined medium level transactional leaders and above-medium level transformational leaders. In teachers' evaluation of transactional leadership level according to gender factor, it was obtained that female teachers have higher level of transactional leadership perception than male teachers in every scales and dimensions. In teachers' evaluation of transactional leadership level according to age factor, it was obtained that 20-30 -year-old teachers have higher level of transactional leadership perception in every scales and dimensions. In teachers' evaluation of transactional leadership level according to professional seniority factor, it was obtained that the teachers who have 1-10 years professional seniority have higher level of transactional leadership perception than the other group of professional seniority in every scales and dimensions. In teachers' evaluation of transactional leadership level according to school type factor, it is obtained that teachers working in secondary schools and vocational secondary schools have higher level of transactional leadership perception than the teachers working in anatolian secondary schools according to expectations in dimensions of active administration and transsactional leadership. Teachers, school principals perceive the assessment of transformational leadership levels by a factor of marital status: Single teachers, school heads were married at a higher level than the teachers see it as transformational leaders. When a meaningful difference couldn't be found in levels of teachers' organizational commitment according to gender, age, marital status and professional seniority, a meaningful difference was determined in affective and normative dimensions according to school type however a meaningful difference couldn't be found in continuity dimension. It was found that teachers working in anatolian secondary schools have higher level of organizational commitment than the teachers working in secondary schools and vocational schools. In the result of the research when a meaningful relationship couldn't be found between transactional leadership styles of principals and teacher's organizational commitment, a meaningful relationship was found between transformational leadership styles and teacher's organizational commitment. Key words : Transactional leadership ,Transformational leadership , Organizational Commitment