15-18. yüzyıl Osmanlı kütüphane vakfiyeleri (İstanbul kadı sicillerine göre metin ve inceleme)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Bilgi ve Belge Yönetimi Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ayşe Buluş

Danışman: Remziye Tuba Karatepe

Özet:

Vakıflar İslâm tarih ve medeniyetinin en önemli hayır kurumlarından birisidir. Osmanlı eğitim ve kültür kurumlarından olan kütüphanelerin, yüzyıllarca ağırlıklı olarak vakıf yoluyla kurulduğu bilinmektedir. Vakıf kütüphanelerinin kuruluşunu, idare edilişini ve vâkıfın vakfıyla ilgili isteklerini anlatan kütüphane vakfiyelerinden kütüphane tarihine dair birçok bilgi elde edilebilmektedir. Bu çalışmada, 15-18. yüzyıl Osmanlı kütüphane vakfiyeleri tesbit edilmiş, transkripsiyonları yapılmış, aralarındaki benzerlik ve farklılıklar üzerinden dönemin kütüphaneleri yönetim, personel, bütçe, koleksiyon, yararlandırma, özel şartlar ve vakfiyelerin fiziksel özellikleri bakımından incelenmiştir. Ayrıca vakfiyelerin farklı disiplinler tarafından kullanılabileceği ve kütüphane tarihi çalışmalarının metodolojisine yardımcı olabileceği düşünülerek kütüphane vakfiyelerinin tam metinlerine ve güncel literatür taranarak tesbit edilen vakfiyelerin benzerlik ve farklılıklarının ortaya konulduğu vakfiye listesine de yer verilmiştir. -------------------- Foundations are one of the most important charitable institutions of Islamic history and civilization. Libraries, which are the educational and cultural establishment of the Ottomans, were mostly built by foundations. Building format of libraries, management of foundation libraries and demands of donator can be found in the donation deeds which can also be used as the information source of the history of libraries. In this study, donation deeds between 15th-18th centuries were determined and transcriptions were made. Library management, personal management, budget, collections, special conditions and physical properties of donations were analyzed by comparing similarities and differences of donation deeds. By considering the possibility of usage of donation deeds by other disciplines and to help the methodology of history of libraries, the whole text of donation deeds are included. Also, there is a list created by investigating current literature, which reveals similarities and differences of donation deeds.