Türkiye’de askeri eğitimin modernleşme sürecinde ışıklar askeri lisesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2007

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Deniz Kurt

Danışman: CEMİL ÖZTÜRK

Özet:

Devlet için, yasamsal bir öneme sahip olan orduda, subay faktörünün önemi ve rolü çok büyüktür. Atatürk’ün “Bir ordunun kıymeti, subayların ve komuta heyetinin degeri ile ölçülür” sözleri bu gerçegi en güzel sekilde ifade etmektedir. Türk tarihi incelendiginde, Türk milletinin kaderini etkileyen önemli olaylarda ordunun ve subay unsurunun payı daima büyük olmustur. Bu gerçek, Osmanlı mparatorlugu’nun kurulusundan yıkılısına kadar geçen süreçte açık bir sekilde gözlenmektedir. Elde edilen basarılarda subay faktörünün etkisi ne ise, basarısızlılarda da niteliksiz subayların o denli rolü vardır. Bu gerçegi fark eden Osmanlı mparatorlugu yöneticileri uzun süren gerilemeyi durdurmak amacıyla ilk tedbir olarak, orduda bir takım reformalara gidilmis, bu reformalardan biri ise subay yetistiren kaynaklar üzerinde durmak olmustur. Bu çerçevede gerçeklestirilen yeniliklerin en önemlisi, çagdas bilgilere sahip subay yetistirmek amacıyla Harp Okulu ve askeri liselerin açılması olmustur. Açılan askeri liselerden bir tanesi de günümüzde de egitim-ögretim faaliyetini sürdürmekte olan ve 162 yıllık bir geçmise sahip olan Isıklar Askeri Lisesidir. Türkiye’de Askeri Egitimin Modernlesmesi Sürecinde Isıklar Askeri Lisesi adlı bu çalısma, 1845’ten beri bazı kesintiler dısında, Türk ordusuna subay adayı yetistirmek gibi önemli bir görevi yerine getiren Isıklar Askeri Lisesi’nin kurulusunu, geçirdigi asamaları, ulastıgı düzey ve egitim-ögretim sistemini tarihi süreç içerisinde belgelerin ısıgında bilimsel olarak ortaya koymaktadır. 19. yüzyılda askeri liselerin açılmasındaki amaç günümüzde oldugu gibi harp okullarına ögrenci yetistirmektir. Isıklar Askeri Lisesi, Türk egitim tarihi içerisindeki ilk liseler arasında yer almaktadır. Türk egitim sisteminin çagdaslasmasında askeri okulların öncü kurumlar oldugu bilinmektedir. Çok köklü bir geçmise sahip olan Isıklar Askeri Lisesi, bugüne kadar Türk milletinin hizmetine, Türk Silahlı Kuvvetlerine binlerce subay adayı yetistirmis, Türk kültürünün çagdas uygarlık seviyesinin üzerine çıkartılma mücadelesine önemli katkılarda bulunmus, önemli bir okuldur. Osmanlı öncesi askeri egitim gelenegi, Osmanlı dönemi klasik egitim kurumları ve batı tarzında açılan ilk askeri okullar konuları ele alınmıstır. Bursa Isıklar Askeri Lisesinin kurulusu, geçirdigi asamalar ve günümüze gelisi incelenmistir. Isıklar Askeri Lisesinin idari teskilat ve ögretim kadrosu, ögrenci durumu baslıgı altında ögrenci kaynakları, askeri liselere giris kosulları, ögrenci basarı durumları, sınavlar ve disiplin cezaları gibi konular incelenmistir. En son Isıklar Askeri Lisesinin geçmisten günümüze gerçeklestirilen egitim ve ögretim faaliyetleri incelenmistir. Anahtar kelimeler: Osmanlı Devleti, Egitim, Askeri Lise, Isıklar Askeri Lisesi, Türk ordusu. ABSTRACT The factor of officers has a large amount of importance and a great role in the army, which is vital to the government. Atatürk mentioned this fact by saying “ Value of an army is measured by the value of its officers and decision makers”. If one looks into Turkish history he sees that army and officers had a great impact on the events which affected the nation’s destiny. This fact can be clearly observed from the establishment of the Ottoman Empire till its collapse. The factor of officers affected both achievements and failures. In order to prevent the long lasting period of recession, some reforms were put into action by the Ottoman administrators who had noticed this fact . One of those reforms was to focus on the schools in which officers were trained. The most important one of the innovations within this frame was the establishment of War Academy and military high schools. One of the high schools opened in this period was Isıklar Military High School, which has been training cadets to be army officers for 162 years. In this research, with the title of Isıklar Military High School Within The Process Modernization in Military Training in Turkey, the establishment of Isıklar Military High School, its phases, its current condition and educational system will be scientifically explained under the light of historical documents. The traditions of military training before Ottoman Empire, classical educational institutions in Ottoman period and first western-style military schools are taken into consideration. Other major issues are administration of Isıklar Military High School, educational personnel and conditions of cadets. Finally, educational activities in Isıklar Military High School throughout its history are put forth. Keywords: Ottoman Empire, Education, Military High School, Isıklar Military High School, Turkish Army