Ahmedi-i da’i tercüme-i tefsir-i ebü’l-leys-i semerkandi yunus ve hud sureleri [114b/12-151b/01]: (C.I : metin)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2007

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ülviye Uğursal

Danışman: GÜLDEN SAĞOL YÜKSEKKAYA

Özet:

Bu çalısma Tercüme-i Tefsîr-i Ebü'l-Leys-i Semerkandî adlı eserin Nuruosmâniye Kütüphanesi’ndeki 297,1=94,35 numarasında kayıtlı bulunan 141 numaralı cildinin 114b/12- 151b/01 sayfaları üzerinde yapılmıstır. Eser Eski Anadolu Türkçesi dönemine ait olup Ahmed-i Dâ'î tarafından tercüme edilmis, hicrî 1024/1026 yıllarında brahim bin Yûsuf tarafından istinsah edilmistir. XIV. yüzyıl sonu ile XV. yüzyıl Eski Anadolu Türkçesi ürünü olan tercümenin II. cildinde bulunan Yûnus ve Hûd sureleri 37 varaktan olusmaktadır. Ayetlerin altında tefsirleri verilerek meydana getirilmis eserin tamamı harekesizdir. Bu çalısma metin, dizin ve tıpkıbasım olmak üzere üç bölümden olusmaktadır. Giris bölümü eserin mütercimi, müellifi, nüshaları ve tavsifi, Kur'an tefsiri ve Yûnus ile Hûd sureleri hakkındaki bilgiler ile ayet meali, konuları ve tercümesinden olusmaktadır ayrıca Eski Anadolu Türkçesi metnin kelime hazinesi, imla ve fonetik özellikleri ile metnin yapı özellikleri yer almaktadır. Metin bölümünde metnin transkripsiyonu yer almaktadır. Ayrıca surelerin anlasılmasını kolaylastırmak amacıyla ilave olarak yardımcı bilgiler de verilmistir. Dizin bölümünde bütün kelimeler ve birlesik sekiller yer almaktadır. Bu kısım alfabetiktir. Türkçe ve diger dillere ait sözcüklerin mensei bulunabildigi kadarıyla belirtilmistir. Ayrıca kök ve eklerin ayırımı da yapılmıstır. Tıpkıbasım bölümünde, üzerinde çalıstıgımız metnin tıpkıbasımı verilmistir. SUMMARY This study has been done from the recorded pages (297.1=94,35) of the study of the translation of interpretation of Ebu'l-Leys-i Semerkandi, and on pages 114b/12-151b/01 in 141 edition. This study that is from ancient time of anatolia has been written by Ahmed-i Dâ'î and copied by brahim bin Yusuf in 1024/1026. The language, which is used in the translation, belongs to the XIV. and XV. centuries Anatolia. It occupies 37 pages in the first volume of the book. The exegesis is provided under the Arabic verses. There is no vocalization mark in the entire text. This study has four different parts: Text, index and prints. Introduction is about the translator, author, copys and qualitys, Koran commentary with chapter of the Koran is Yûnus and Hûd about knowledges, verse of the Koran meaning, translation and subjects, Anatolia text vocabulary, spelling and features of the language and building peculiaritys. In the study, there is a transcription of the text. I have also put supplement helper experts when required to make the understanding of the Arabic text easier for the readers. The prints section that contain whole words and combined figures, are interpreted as muc carefully as possible word by word. The vocabulary is in alphabetic order. If a word is borrowed from Turkish and another languages, the origin of the word is also mentioned. All the words which has the same meaning is shown in the whole text where it take place.