Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2011
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: FARUK LEVENT
Danışman: AYŞEN BAKİOĞLU
Özet:ÜSTÜN YETENEKLİLERİN EĞİTİMİNE YÖNELİK GÖRÜŞ VE POLİTİKALARIN İNCELENMESİ Üstün yetenekli öğrenciler, özellikleri ve gereksinimleri yönünden yaşıtlarından belirgin olarak farklıdır ve normal müfredat programı dışında farklı eğitici programlarla desteklenmeye ihtiyaç duyarlar. Geleneksel okulun amacı; herkese aynı eğitimi vermek, belirli bir zaman dilimi içinde önceden belirlenmiş becerilerin ve kazanımların elde edilmesine yardımcı olmaktır. Bu bağlamda, o yıl geliştirilecek becerileri önceden kazanmış olan veya çok hızlı öğrenen öğrenciler için farklılaştırılmış öğretim olanakları sunulmazsa, bu özellikteki öğrencilerin eğitsel gereksinimleri karşılanmamış olur. Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde ilk olarak 1995 yılında açılan Bilim ve Sanat Merkezleri (BİLSEM), ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarına devam eden üstün yetenekli öğrencilerin, normal eğitimlerini aksatmayacak şekilde bireysel yeteneklerini ve kapasitelerini geliştirerek en üst düzeyde kullanmalarını sağlamaya çalışmaktadır. Bu merkezlerde görevli olan ve uygulamanın bizzat içinde yer alan öğretmenlerin sahip olduğu birikimlerden ve ilgili literatür taramasından yola çıkarak politika önerilerini tespit etmek, bu araştırmanın amacını oluşturmaktadır.Cumhuriyet döneminden günümüze üstün yetenekli bireyler, özel eğitim alanının en çok göz ardı edilen grubu olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu Dönemi’nde, Enderun modeli ile üstün yeteneklilerin eğitimi alanında dünyaya öncü olmamıza rağmen, bu köklü gelenekten yararlanılamamıştır. Milli eğitim politikalarımız, istihdam sürecini de içeren bir vizyondan yoksun olduğu için bu bireyler eğitimleri sonunda kendi kaderlerine terk edilmekte ve bu durum gelişmiş ülkelere doğru beyin göçüne zemin hazırlamaktadır.Türkiye’de, üstün yeteneklilerin eğitimine yönelik fonksiyonel ve sürdürülebilir ülke ölçekli politikaların oluşturulabilmesi için öncelikle mevcut uygulamaların ve politikaların farklı boyutlarının derinlemesine incelenmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle bu araştırmaya, ülkemizde ve gelişmiş ülkelerde üstün yeteneklilerin eğitimine yönelik uygulamaların ve politikaların ayrıntılı incelenmesiyle başlanmıştır. Elde edilen bilgiler arasında en öne çıkan noktalar şunlardır: Türkiye’de üstün yetenekli bireylerin eğitimi Anayasa, eğitim ve öğretimi düzenleyen yasalar, hükümet programları, kalkınma planları, Milli Eğitim Şûraları, DPT yıllık programları ve düzenlenen kongre kararları ile gündeme gelmiştir. Buna rağmen mevcut yasal düzenlemeler, işlevsel yapıda değildir ve eğitim sistemimiz, üstün yeteneklilerin eğitimine uyumlu hâle getirilememiştir. Amerika’daki eyaletlerin eğitim yasalarında ve ulusal raporlarında üstün yeteneklilerin eğitimine ilişkin tüm faaliyetlerle ilgili standartlar daha 1970’li yıllarda belirlenmiştir. Bu alanda yapılan her türlü girişim ve çalışma, Eyalet Eğitim Bakanlıkları tarafından desteklenmektedir. Avrupa Birliği ülkelerinde ise üstün yetenekliler eğitimi son yıllarda yeni bir ivme kazanmış olsa da genel bakış açısı, üstün yeteneklilere özgü özel eğitim yerine, genel eğitimin kalitesinin artırılması yönündedir. Araştırmanın nitel bölümünde, İstanbul Ataşehir’de bulunan Bilim ve Sanat Merkezi’nde görevli 20 öğretmen ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen veriler, önce içerik analizine tabi tutulmuş ve belirlenen konu başlıkları çerçevesinde düzenlenmiştir. Sonuçlar doğrultusunda, uygulamacı ve araştırmacılara yönelik öneriler sunulmuştur. Ayrıca bu araştırma kapsamında ortaya çıkan bulgulardan yola çıkarak üstün yeteneklilerin eğitimine ilişkin Türkiye için bir model önerisinde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Üstün Yetenekli, Üstün Yeteneklilerin Eğitimi, Politika. ABSTRACT A STUDY OF THE VIEWS AND POLICIES ON GIFTED EDUCATION Since gifted children are entirely different than their peers in terms of their characteristics, features and needs, they need to be supported with different educational programs in order to improve their potential. The aim of traditional school is to educate each student with the same educational program and develop predetermined skills with predetermined standards in a certain time. Unless different teaching programs are provided for the ones who have already acquired the necessary knowledge of the year ahead or for those who are fast learners, the educational needs of gifted children aren’t met.BILSEM (Science and Art Centres) which was opened first in 1995 within the scope of the Ministry of Education is to improve the talent and potential of the students as much as possible while carrying out their normal educational programs. The aim of this study is to determine policy suggestions based on the experience of teachers and staff in this centre in concurrence with the related literature.No other group has been neglected as gifted children since the foundation of Turkish Republic. Even though we lead the world in educating the gifted children with the Enderun model during the Ottoman’s time, we couldn’t benefit from that deep-rooted tradition. Since our national education policy lacks the vision of employment policy, gifted individuals are left to their fate which paves the way for brain drain to developed countries.In order to develop functional and sustainable policies for educating the gifted individuals nationwide, firstly different aspects of current practices and policies should be investigated throughly. That’s why this research first investigates the policies of gifted individuals’s education in Turkey and in other developed countries in a detailed way. The most important data which has been gathered is: the education of gifted individuals was brought to agenda with constitution, related laws, government programs, development plans, national education council, Republic of Turkey Prime Ministry State Planning Organization Annual Programs and the congress. Despite all the efforts, existing legal regulations lacks the functional structure and our educational system isn’t stil compatible with the education of gifted individuals. In the education laws and national reports of the United States, the standarts related to all aspects of education of gifted individuals were defined clearly in 1970’s. All attempts and studies in this area are supported by the education ministries of the states. Although gifted individuals education has gained speed in EU countries recently, the main focus is to enhance the quality of general structure of education rather than special education for gifted individuals. This is a qualitative research based on semi-structured interviews. Interviews have been made with 20 teachers who work at the Science and Art Center in Ataşehir, Istanbul. The collected data was subjected firstly to content analysis and was organized according to the titles determined before. Based on the results, suggestions are offered for the practitioners and researchers. A special model related to gifted children in Turkey was also suggested based on the study within the scope of this research. Key Words: Gifted, Gifted Education, Gifted Education Policy.