ÖĞRENCİ VE ÖĞRETMEN ADAYLARININ SIVILAR KONUSUNA İLİŞKİN DÜŞÜNCE BİÇİMLERİNİN ÇOKLU MODEL KULLANIMIYLA BELİRLENMESİ


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Matematik Ve Fen Bilimleri Eğitimi Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MERVE OK

Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Filiz Kabapınar

Eş Danışman: Oya Ağlarcı Özdemir

Özet:

Çalışmanın amacı, kimya öğretmen adaylarının ve lise öğrencilerinin “Maddenin halleri” ünitesindeki “Sıvılar” konusuna dair sahip oldukları düşünce biçimlerini ve var olan yanılgılarının tespit edilmesidir. Çalışmada aynı zamanda lise düzeyindeki öğrenciler ile kimya öğretmen adaylarının düşünce biçimleri ve olası kavram yanılgıları arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirlemek hedeflenmektedir. Araştırma nitel araştırma desenleri arasında yer alan durum çalışması olarak tasarlanmıştır. Araştırmanın veri toplama aracı araştırmacılar tarafından geliştirilen ve sıvılar konusu hakkında çoklu gösterimlerin kullanımını gerektiren 19 açık uçlu sorudan oluşan bir ankettir. Bu ankette, aynı kavrama ilişkin düşünce biçimlerinin belirlenmesine olanak tanıyan ancak kimyanın farklı temsil biçimlerini içeren tarzda sorular bulunmaktadır. Sorular sıvıların moleküler gösterimi, yüzey gerilimi, viskozite, adhezyon-kohezyon, basınç ve sıcaklığın sıvıların özellikleri üzerine etkilerine dair katılımcıların düşünce biçimlerini araştırmayı amaçlamıştır. Soruların bir bölümü literatürden alınırken (Kabapınar, 1998), geri kalanlar araştırmacılar tarafından tasarlanmıştır. Anket sorularına verilen yazılı yanıtlar içerik analizine tabi tutulmuştur. Analiz sonuçları frekans ve yüzde olarak sayısallaştırılırken katılımcıların düşünce biçimlerine ilişkin bireysel profiller de oluşturulmuştur. Araştırma bulguları lise öğrencilerinde gözlenen kavram yanılgılarının öğretmen adaylarında da var olduğunu ortaya koyar niteliktedir. Öğretmen adaylarının büyük bir çoğunluğu “Sıvılar” konusu ile ilgili kavram yanılgılarına sahiptir. Bu kavram yanılgılarından bazıları; su moleküllerinin altmikroskobik gösterimi, yüzey geriliminin altmikroskobik gösterimi, sıcaklıkla yüzey gerilimi arasındaki ilişki, su moleküllerinin birbirleri ile etkileşimlerinin altmikroskobik gösterimi, gliserin moleküllerinin birbiriyle etkileşiminin altmikroskobik gösterimi, su moleküllerinin ve gliserin moleküllerinin akışkanlığının karşılaştırılması, su moleküllerinin sıcaklığa bağlı olarak viskozitesinin karşılaştırılması, kapalı kaptaki su molekülünün sıcaklık değişimine bağlı olarak altmikroskobik gösterimi konularıyla ilgilidir. Sıvılar konusunda özellikle altmikroskobik gösterim ile ilgili yanlış verilen cevaplar bulunmaktadır. Öğretmen adaylarının ‘Sıvılar’ konusunda daha çok su moleküllerinin altmikroskobik gösterimi, yüzey gerilimi, viskozite ve sıcaklık konularının altmikroskobik gösterimi ile ilgili yanlış anlaşılmalar bulunmaktadır. Benzer yanılgıların her iki grupta da bulunmasından ötürü, öğretmen adaylarının kavram yanılgılarını öğretmenlik yaşantılarında öğrencilerine aktarılabileceği düşünülmektedir. Bu doğrultuda bu yanılgıların giderilmesi için kimya derslerinde çoklu modellerin gösterimlerini içeren animasyonlar ve üç boyutlu modellerin kullanılması önerilmektedir. -------------------- The purpose of this study is to determine the opinions of prospective chemistry teachers and high school students on the subject of "Liquids" among the "States of matter” unit, and to determine the participants’ ideas and way of thinking via the case study design. The study also attempts to find out the similarities and differences between ideas posed by high school students and prospective chemistry teachers. Data gathering instrument is a questionnaire that involved open ended questions. The questionnaire is consisting of 19 questions that required the use of multiple representations of liquids. Questions were used to determine the types of thinking about the same concept but questions are also include different forms of representations. The questions were aimed to investigate student’s thinking about the molecular representations of liquids where the concepts surface tension, viscosity, adhesion-cohesion, pressure and temperature effects on properties of liquids were handled. Some of the questions were taken from the literature (Kabapınar, 1998) and the others were designed by researchers. Content analysis was used in analysing participant written responses. The results were presented as frequencies and percentages while personal profiles were also maintained.