TÜRKİYE’DE ÖZEL SAĞLIK SİGORTACILIĞININ SAĞLIK HİZMETİ KULLANIMINA ETKİSİ


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Özden Güdük

Danışman: Mehveş Tarım

Özet:

ÖZET TÜRKİYE’DE ÖZEL SAĞLIK SİGORTACILIĞININ SAĞLIK HİZMETİ KULLANIMINA ETKİSİ Öğrencinin Adı: Özden GÜDÜK Danışmanı: Prof. Dr. Mehveş TARIM Anabilim Dalı: Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı Amaç: Araştırmada Türkiye’de özel sağlık sigortası olan ve olmayan bireylerin sağlık hizmet kullanımı arasında herhangi bir farklılık olup olmadığını araştırmak amaçlanmıştır. Farklılık bulunması durumunda ise, ne yönde etki ettiğini ve sahip olunan sağlık sigortasının bireyleri hangi tür sağlık hizmetine yönlendirdiğinin de araştırmada ortaya koymaya çalışılmıştır. Gereç ve Yöntem: Araştırmanın verileri kolayda örnekleme yoluyla belirlenen İstanbul ve Ankara ilinde ikamet etmekte olan, 459’u özel sağlık sigortasına sahip olmayan, 393’ü özel sağlık sigortasına sahip olan toplam 852 kişiye, araştırmacılar tarafından literatür taraması yoluyla oluşturulmuş bir anket formunun uygulanması ile elde edilmiştir. Katılımcılarasosyo-demografik, ekonomik, sağlık durumları ve son bir yıl içinde sağlık hizmet kullanımı ile ilgili sorular sorulmuştur. Ayrıca bireylere sağlık kuruluşu tercihi ve özel sağlık sigortacılığı hakkında bilgi ve tutumlarını ölçmeye yönelik sorular da yöneltilmiştir. Elde edilen veriler SPSS paket programı ile analiz edilmiştir. Analizde, Mann Whitney U testi ve Ki kare gibi non-parametrik ve parametrik teknikler kullanılmıştır. Bulgular: Özel sağlık sigortasına sahip olan ve olmayan bireyler arasında, ayaktan tedavi, cerrahi işlem, aşılama-bağışıklama, diş tedavisi, gözlük-kontakt lens temini ve aile sağlığı merkezi başvurusu gibi parametrelerde anlamlı farklılık bulunmuştur (p<0,05). Ayrıca farklı sağlık sigortasına sahip olmanın sağlık kuruluşu tercihinde farklılık gösterdiği de ortaya çıkmıştır (p<0,05). Sonuçlar: Özel sağlık sigortasına sahip bireylerin, koruyucu sağlık hizmetlerinden ziyade tedavi edici sağlık hizmetlerinikullanmaya eğilimli oldukları bulunmuştur. Bununla birlikte bu grupta birinci basamak sağlık hizmeti kullanımı daha düşüktür. Özel sağlık sigortası sahipleri ağırlıklı olarak özel sağlık hizmet sunucularını, özel sağlık sigortasına sahip olmayan bireyler ise ağırlıklı olarak kamuya ait sağlık hizmet sunucularını tercih etse bile, her iki grubun da zaman zaman diğer sağlık kuruluşlarından hizmet aldığı görülmüştür. -------------------- SUMMARY EFFECTS ON HEALTH SERVICES USE OF PRIVATE HEALTH INSURANCE IN TURKEY Student: Özden GÜDÜK Supervisor: Prof. Mehveş TARIM Department: Institute of Health Sciences Aim: In this study, it is aimed to investigate whether there is any difference between health care usage ofindividuals with and without private health insurance in Turkey. If there is a difference, it is aimed to find in which direction does it affect and what kind of health care does it directs individuals to. Methods: A total of 852 people, 459 of whom do not have private health insurance and 393 of whom have private health insurance have been surveyed by the researchers using a questionary that was created by literature review. Participants were asked questions about socio-demographic, economic, health status and use of health services in the last year.In addition,participantswere asked questions to measure their knowledge and attitudes about health care facility preference and private health insurance. The data obtained were analyzed with SPSS package program. In the analysis, non-parametric and parametric techniques such as Mann Whitney U test and Chi square were used. Results: Significant differences were found between the individuals with and without private health insurance in terms of outpatient treatment, surgical procedure, vaccination-immunization, dental treatment, glasses-contact lenses supply and family health center application. In addition, the preference of the groups for health care facilities varies. Conclusion: It has been found that individuals with private health insurance tend to use therapeutic health services rather than preventive health services. Also, the usage of primary health care in this group is lower. Even though private health insurance holders prefer mostly private health service providers and individuals who do not have private health insurance prefer predominantly public health service providers, it is seen that both groups receive services from other health institutions from time to time.