Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Fen - Edebiyat Fakültesi, Fizik Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2005
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Elif Dilmaç
Danışman: Sıddık Sinan Keskin
Özet:Türkiye'nin en kalabalık şehri İstanbul'da, toplu taşıma araçlarından olan İETT otobüslerinin kullanımı oldukça yaygındır. Bu çalışmada her gün birkaç saatini trafik ortamındaki toplu taşıma araçlarında geçiren yolcuların maruz kaldıkları partikül madde kütle konsantrasyonları ile bu partiküller içinde bulunan elementlerin konsantrasyonlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu tez çalışması, örnekleme, analiz ve değerlendirme aşamalarından oluşmuştur. İlk aşamada, İstanbul genelindeki trafik yoğunluğunu temsil edebilecek iki hattan seçilen otobüslerin iç ortam havasından, otobüsler trafikte iken ve içlerinde yolcuların bulunduğu durumda alınan PM10 ve PM2,5 örnekleri filtreler üzerinde toplanmıştır. Daha sonraki aşamada, farklı günler için otobüs iç ortam havasındaki PM10 ve PM2,5 partikül madde kütle konsantrasyonları, toplanan toplam madde miktarı ve örneklenen toplam hava hacmi yardımı ile belirlenmiştir. Ardından, x-ışınları floresans spektrometresi tekniği ile bu örneklerdeki partiküllerin elementel içerikleri elde edilmiştir. Bu çalışmanın sonucunda, 1. otobüs hattında PM10 kütle konsantrasyon değerlerinin hafta içi günlerde 152-163 µg/m3 arasında, hafta sonu günlerinde ise 93 µg/m3 olduğu belirlenmiştir. PM10 kütle konsantrasyonlarının 2. otobüs hattında hafta içi günlerde 136-140 µg/m3 arasında iken hafta sonu günlerinde ise 105 µg/m3 olduğu belirlenmiştir. PM2,5 kütle konsantrasyon değerlerinin ise 1. otobüs hattında hafta içi günlerde 77-79 µg/m3 arasında, hafta sonu günlerinde 63 µg/m3 olduğu belirlenmiştir. 2.otobüs hattındaki PM2,5 kütle konsantrasyon değerlerinin hafta içi günlerde 64-77 µg/m3 arasında iken hafta sonu günlerinde 59 µg/m3 olduğu belirlenmiştir. Sonuçların, Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Örgütü (EPA) ve Avrupa Birliği hava kalite standartlarında verilen sınır değerlerin oldukça üzerinde olduğu bulunmuş, bunun olası sağlık etkileri tartışılmıştır. The use of İETT buses as public transportation vehicles is widespread in İstanbul which is the most populated city in Turkey. In this study, it is intended to find the mass and elemental concentrations of the particulate matter that passengers are exposed as they spend a few hours in public transportation every day. This thesis study includes sampling, analysis, and evaluation stages. In the first stage, PM10 and PM2,5 samples were collected on filters from the indoor air environment of two buses while they are in traffic with their passengers on selected routes that are representative of the traffic in İstanbul. In the following stage, PM10 and PM2,5 particulate matter mass concentrations were determined from the total collected mass and total volume of air sampled. Following this, elemental compositions of particulates in these samples were determined by x-ray fluorescence spectrometry technique. The results showed that, for the first bus PM10 mass concentration values are between 152-163 µg/m3 on weekdays, 93 µg/m3 on weekend while PM2,5 mass concentration values are between 77-79 µg/m3 on weekdays, 63 µg/m3 on weekend. For the second bus PM10 mass concentration values are between 136-140 µg/m3 on weekdays, 105 µg/m3on weekend while PM2,5 mass concentration values are between 64-77 µg/m3 on weekdays, 59 µg/m3 on weekend. It was found that the results are considerably higher than the limit values in the air quality standards of the United States Environmental Protection Agency (EPA) and European Union. The possible negative health effects related to these were discussed.