Yirmisekiz Çelebi Mehmed Efendi Sefaretnamesi'nden Türkçe ders kitaplarına metin aktarımı


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: EMRE ÇAY

Danışman: ASUMAN AHMED ABDO SHABAN

Özet:

Yirmisekiz Çelebi Mehmed Efendi Sefaretnamesi’nden Türkçe Ders Kitaplarına Metin Aktarımı adlı bu çalışma, Fransa Sefaretnamesi olarak da bilinen kaynak metnin çevriyazılı metni oluşturularak bugüne aktarılması ve Türkçe eğitiminde kullanılmasını sağlamak amacıyla yapılmıştır. Çalışmamıza esas aldığımız nüsha İstanbul Fatih Millet Kütüphanesi No: 836’daki yazma nüshası; (13x 22) cm. ebadında olup sayfaları 17 satırı içermekte ve toplam 64 sayfadan oluşup yazı şekli ise hatt-ı rikadır. Yazma eserin önce çevriyazılı metni çıkartıldı ve sonrasında kelime kazanımına katkı sağlaması bakımından dizini oluşturulmuştur. Dizin çalışmasında yer adları, Fransızca kelimeler ve kişi adları ayrı bir başlıkta dizin sonuna eklenmiştir. Kaynak metinden ortaokul Türkçe ders kitaplarında kullanılabilecek farklı sınıf ve türde metinler oluşturulmuştur. Elde edilen metinler eserin ait olduğu dönemi ve kültürü yansıtacak şekilde resimlenmiş; metni anlamaya ve çözümlemeye yönelik etkinlikler düzenlenmiştir. Çalışmanın sonucunda, ortaokul Türkçe ders kitaplarında kaynak metinlere yeterince yer verilmediği, kaynak metinlerden elde edilen az sayıda metnin ise kaynak metnin aslına bağlı kalınmadan hazırlandığı; kaynak metinlerin bilimsel bir bakış açısıyla ele alınması; kullanılacağı yere, hitap ettiği kesime göre de yeniden düzenlenmesi, anlaşılır bir biçimde ama aslına sadık kalınarak sunulması gerektiği anlaşılmıştır. Bu çalışmada kaynak eser olarak seçilen Yirmisekiz Çelebi Mehmed Efendi Sefaretnamesi’nin Türkçe öğretiminde kültür aktarımı, edebî zevk kazandırma ve kelime kazanımı çerçevesinde kullanılabilecek zengin bir kaynak olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen bilgiler doğrultusunda önerilerde bulunarak çalışma sonlandırılmıştır. Anahtar Kelimeler: Türkçe Eğitimi, Kaynak Metinler, Sefaretnameler, Türkçe Ders Kitapları ABSTRACT This study, named Yirmisekiz Çelebi Mehmed Efendi Sefaretnamesi’nden Türkçe Ders Kitaplarına Metin Aktarımı (Transfer of Text from Yirmisekiz Çelebi Mehmed Efendi’s Book of Embassy to Turkish Text Books), was carried out for the purposes of composing a translated text of the source, known as Fransa Sefaretnamesi, adapting it to the modern day and enabling the use of the text for Turkish Language education. The copy of the text on which we based our study is the written copy from Istanbul Fatih Millet Library No: 836 and it is 13 x 22 cm. Each page of the written copy has 17 lines, the whole text consists of 64 pages and it features Ruq’ah Script. Firstly, the translation text of the work was formed and then the index was built up for contributing to the acquisition of new words. During the production of the index; the names of the locations, French words and the names of people were added to the end of the index under a separate heading. Texts with different classes and types were formed from the source texts so that they could be used in Turkish text books. The texts were also added photos which reflect the culture and the age they are based on. Additionally, activities which focused on understanding and analyzing the texts were organized. In the wake of our study, it was found out that source texts were not included in Turkish Language text books in primary school and few number of texts which were obtained from source texts were not prepared in line with the original ones. Additionally it was discovered to be necessary to study the source texts in a scientific approach, to recompose them in accordance with the points they are going to be used and people who are going to study them along with presenting them in a comprehensible way by sticking by their originals. As a result of this study, it was also understood that Yirmisekiz Çelebi Mehmed Efendi Sefaretnamesi (Çelebi Mehmed Efendi’s Book of Embassy), which was taken as the source text in this study, is a rich source that can be used for culture transfer, providing literary taste and word acquisition in the education of Turkish language. Suggestions were made in accordance with the information obtained thanks to the study and then the study was completed. Keywords: Turkish Language Education, Source Texts, Books of Embassies, Turkish Language Text Books