Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Özel Hukuk Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2012
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: OSMAN AÇIKGÖZ
Danışman: SERAP HELVACI
Özet:Mobil haberleşme hizmetinden yararlanmak isteyen tüketiciler, işletmecilerle mobil haberleşme abonelik sözleşmesi imzalamak zorundadır. Taraflar arasında söz konusu sözleşmenin imzalanmasıyla işletmeci, tüketiciye mobil haberleşme hizmeti sunma yükümlülüğü altına girmektedir. Tüketici de, yararlanacağı mobil haberleşme hizmeti karşılığında işletmeciye belirli bir ücret ödeme yükümlülüğü altına girmektedir. Mobil haberleşme abonelik sözleşmesi, istisnasız bir şekilde genel işlem koşullarından meydana gelmektedir. Yani, tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülükleri, genel işlem koşulları şeklinde işletmeci tarafından önceden tek taraflı olarak düzenlenmektedir. Sözleşme hükümlerinin oluşumu safhasında tüketici, herhangi bir şekilde sözleşmenin içeriğine etki edememektedir. Diğer bir ifadeyle tüketici, sözleşme hükümlerini işletmeci ile herhangi bir şekilde müzakere ve tartışma imkanına sahip değildir. Dolayısıyla Türk Borçlar Kanunu’nda geçerli olan irade serbestisi ilkesi ile bu ilkenin temelini oluşturan taraf eşitliği ve sözleşme adaleti, mobil haberleşme abonelik sözleşmelerinde tüketici bakımından gerçekleşmemektedir. Bu durum, tüketicinin çoğu zaman adil olmayan sözleşme koşullarıyla (haksız şart) bağlanmasına neden olmakta, dolayısıyla sözleşmenin zayıf tarafını oluşturan tüketicinin, içeriğine etki edemediği sözleşme hükümlerini oluşturan genel işlem koşullarına karşı korunması sorununu gündeme getirmektedir Tezimizde, tüketicinin mobil haberleşme abonelik sözleşmesinde yer alan genel işlem koşullarına karşı ne şekilde korunacağı ve bu bağlamda söz konusu sözleşmede tüketici bakımından sözleşme özgürlüğü ile sözleşmede taraf eşitliği ve sözleşme adaletinin ne şekilde sağlanacağı inceleme konusu yapılmıştır. Bu inceleme yapılırken, tüketicinin genel işlem koşullarına karşı korunmasını sağlayan mevzuat hükümleri ile uygulama alanı ve öncelikleri ayrıca tespit edilmiştir. Son olarak, uygulamada kullanılan mobil haberleşme abonelik sözleşmesinde yer alan genel işlem koşulları içerik denetimine tabi tutularak, yargı mercileri tarafından haksız şart kapsamında değerlendirilme ihtimali bulunan genel işlem koşulları tespit edilmeye çalışılmıştır. ABSTRACT Consumers, who would like to get mobile telecommunications service, have to conclude mobile communication subscription agreements with service providers. Upon execution of such a contract, service providers undertake the liability of providing mobile communication service to the consumer. On the other hand, the consumer undertakes the liability of paying a certain fee to the service provider in exchange for the mobile communication service s/he shall benefit. Mobile communication subscription agreements, without exception, comprise standard terms. In other words, rights and obligations of the parties arising from the agreement are unilaterally drafted in advance as standard terms by service providers. The consumer could not have influence on the drafting of contract terms’ content in any way. To put clearly, the consumer could not have the opportunity to negotiate and discuss contract terms in any way with the service provider. Therefore, the principle of freedom of will under the Turkish Code of Obligations and equality of parties along with fairness of contract constituting the foundation thereof do not occur for the consumer under mobile communication subscription agreements. This usually causes the consumer to be bound with contract terms which are not fair (unfair contract terms), thereby leading to the issue of protection of the consumer, who is the weaker party of a contract, against standard terms constituting the whole body of contract on which s/he has no influence. In this dissertation, it is investigated how the consumer can be protected against standard terms in mobile communication subscription agreements, and in parallel how the freedom of contract, equality of contract parties as well as fairness of contract can be ensured in terms of consumers. While analyzing the subject-matter, the provisions of relevant legislation ensuring protection of consumers against standard contract terms, area of their applicability and priority are especially designated. Ultimately, standard terms placed in mobile communication subscription agreements in use are subjected to a test of content, and it is attempted that those standard terms which might be considered as unfair by judicial bodies are designated.