Hadis eğitim ve öğretiminde müzâkere


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Temel İslam Bilimleri Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MÜNEVVER YEŞİLYURT

Danışman: HASAN CİRİT

Özet:

HADİS EĞİTİM ve ÖĞRETİMİNDE MÜZÂKERE İslam’ın iki temel kaynağından biri olan sünnet ve hadislerin muhafazası ve gelecek nesillere aktarılması için âlimler azami çaba göstermişlerdir. Yazıdan ziyade şifâhi geleneğin hâkim olduğu Arap toplumunda, vahiy devam ettiği süreçte Kur’an’ın yazımına öncelik verilmesi, Kur’an vahyinin tamamlanmasından sonra ise hadislerin yazılmasının bazı sahâbîler ve tâbiiler tarafından hoş karşılanmaması gibi nedenlerle, sünnet ve hadisler genel olarak şifâhi olarak öğrenilmiş ve nakledilmiştir. Müzâkere, hadislerin muhafazası yanında, onların doğru olarak tespitinde önemli bir role sahiptir. Bu çalışmada, müzâkere kavramıyla ilgili genel bilgilere, müzâkerenin tarihi serüvenine ve hadis ilmindeki yerine değinilmiştir. Çalışmada ayrıca müzâkerenin tahammül yöntemlerinden biri olup olmadığı tartışılmıştır. Araştırma sonucunda, müzâkerenin sahâbe döneminden itibaren hadis öğreniminde kullanılan yöntemlerden biri olduğu, ancak hadislerin yazıya geçirilmesinden ve hadis ilimlerinin oluşmaya başlamasından itibaren daha farklı bir boyut kazandığı ortaya konulmuştur. Bununla birlikte, hadis ve hadislerle ilgili birtakım bilgilerin öğreniminde en etkili yollardan biri olarak kabul edilen ve âlimlerin büyük bir kısmı tarafından teşvik edilen müzâkere sırasında hadis alımı yasaklanmış; bu şekilde alınan hadisler tenkid edilmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda müzâkerenin müstakil ve makbul bir hadis tahammül yolu olarak görülmediği, ancak hadislerin doğru tespit edilmesinde kullanılan bir yöntem olmasının yanında, hadislerin farklı senedlerinin araştırıldığı i‘tibâr yöntemlerinden biri olabileceği kanaatine ulaşılmıştır. ABSTRACT al-MUDHAKARA (THE DISCUSSION) ON HADITH EDUCATION Islamic scholars strived to preservation and narration of the Sunnah and Hadiths, which are the basic sources of Islam. The hadith literature is based on oral reports rather than literary. The Quran that soon after the revelation of every verse and chapter without delay they were very carefully documented in written forms. This, however, did not take place with the sunnah and hadiths were thougt and narrated verbally due to the fact that some companions disliked writing of knowledge and hadiths. al-Mudhakara had an important role in the sense of preservation of hadith and after the first year of hegira, it was also used for determination of hadiths properly. This study provides general information about al-mudhakara, its historical improvement and focuses on significance of al-mudhakara in hadith science. Moreover, it debates about the tahammul (reception) of hadiths while al-mudhakara. As a consequence, this study demonstrates that the method of al-mudhakara was used since the period of companion. But it gained a different approach after showing up the sciences of hadith. Nonetheless, some hadith scholars banned the tahammul of hadiths which were said while al-mudhakara and these kind of hadiths were criticised. After evaluation of mudhakara examples, ıt is concluded that al-mudhakara isn’t a single and acceptable method of tahammul. But it can be seen as a method of exploration to determine the hadiths properly and one of the method which helped for the i’tibar (consideration).