Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Demet Savruk
Danışman: SEYFİ KENAN
Özet:Bu çalışmada eğitim ve deneyim ilişkisi; felsefi zeminde bilginin kaynağı olarak duyuları öne çıkaran natüralist ve ampirist ekol çerçevesinde Locke, Rousseau ve Dewey’in görüşleri üzerinden tartışılarak ele alınmaya çalışılmıştır. Bu amaç kapsamında, ilgili düşünürlerin felsefi düşüncelerinin modern eğitimsel paradigmalar oluşturmadaki etkileri ve eğitim programlarına yansımaları analiz edilmiş ve karşılaştırılmıştır. Eğitim, bir taraftan amaç varlığı olarak insanın kendini gerçekleştirmesi, diğer taraftan da birlikte yaşanılabilir bir toplum ideali için yaşamsal dinamiklerin en iyileştirilmesi yolunda sürdürülebilir yöntemler üreten gelişimsel bir süreçtir. Eğitim süreçlerinin bir çıktısı olarak insan etkinliklerinin ölçüsü de şüphesiz ki onların değeri üzerinden belirlenmektedir. Bilgi ve değer sorunsalı olarak eğitim, tarih boyunca insan(lığ)a dair sorun alanlarına ortak bir yanıt olarak varlığını meşrulaştırmış ve zaman içinde de kurumsallaşmıştır. İnsanın yetkinlik ve mutluluk arayışı ile başlayan felsefi yolculuğunda yalnız eğitimsel değil, bütün felsefi soruşturmalarda karşımıza çıkan bu sorun alanları, çeşitli felsefi akımlar içerisinde kendine yanıtlar aramıştır. Bu yanıtlardan en güçlüleri şüphesiz ki felsefede deneyimi öne çıkaran ampirist görüş bağlamında ortaya atılmıştır. Bugün eğitim ve öğretim olarak ismini birlikte zikrettiğimiz bu iki kavramın zaman içinde hangi koşullarda, hangi içerikleri karşıladığı ve çeşitli felsefi görüşler içinde kendilerini nasıl şekillendirdiği konusu bizi bir yandan epistemolojik diğer yandan ontolojik bir diğer yandan da başka bütüncül yaklaşımların mümkünlüğüne dair sorun alanlarına götürmektedir. Bu bağlamda, bilimsel yöntemin sistematikleştirilmesine yaptığı katkılarla ve ABD’nin yaşam ve eğitim felsefesinin köklerinin dayandığı pragmatizm akımın geliştiricilerinden olan Dewey ile modern felsefenin ve ampirizm akımının kurucusu olarak kabul edilen Locke ve Aydınlanma döneminin önemli düşünürlerinden olan Rousseau’nun düşüncelerinin altında, çeşitli formlarda ampirist ve natüralist görüşlerin yer aldığını söyleyebiliriz. Söz konusu düşünürlerin eğitimsel fikirleri, eğitimde deneyim olgusunun önemini tartışılmaz bir biçimde ortaya koymaktadır. Yapılan araştırmalar sonucunda adı geçen düşünürlerin ortak bir zemin üzerinde, tarihsel bir perspektifle karşılaştırmalı olarak incelendiği yerli çalışmalar bulunmamakla beraber, eğitsel deneyim kavramının enine boyuna tartışıldığı çalışmalar da yetersiz görünmektedir. Kalabalık bir nüfusa sahip olmanın yanında, dinamik bir nüfusa ve karaktere sahip ülkemizde, yapılan tüm reformlara rağmen sistematikleşmiş bir deneyimsel eğitim anlayışı olmadığı görülmektedir. Bunun altında yatan nedenlerden biri, kuram ve uygulamalar arasındaki tutarsızlık sorunudur. Ayrıca eğitim programlarında kabul görmüş olan paradigmaların, eğitim uygulamalarına tam olarak yansıtılmadığı da ilgili bağlamda göze çarpan bir diğer problemdir. Bu bağlamda ülkemiz eğitim sisteminde yer alan en temel problemlerden biri olarak; ilgili alandaki felsefi ve düşünsel boşluk gösterilebilir. Temelde güçlü bir felsefenin güçlü bir eğitim anlamına geldiği düşüncesinden hareketle, eğitimle ilgili çalışmalara felsefi ve düşünsel katkı sağlayacak araştırmalara olan ihtiyaç, bu çalışmanın temel gerekçelerinden biri olarak ortaya çıkmaktadır. Eğitimde deneyim unsurunu dikkate almayan, yeni gelişmelere kapılar açmayan, yaşamla kesişmeyen, insanı aktif olarak kendi hayatının üzerinde heyecan verici öğrenme ve deneyimleme imkânları sunmayan bütün eğitim sistemleri tarihin karanlık sayfalarında unutulmaya mahkûm olacaktır. Böyle bir anlayışın özümsenebilmesi için, konunun akademik olarak geliştirilmeye ihtiyacı olduğu görülmektedir. Belirtilen amaçlar doğrultusunda bu araştırmanın literatüre katkıda bulunması ve alandaki araştırmacılara ve uygulayıcılara ışık tutması amaçlanmıştır. Temel araştırma kapsamında ele alabileceğimiz bu çalışmada, belirtilen hedef doğrultusunda yapılan kavramsal analiz, üç aşamalı literatür değerlendirmesi sonucunda araştırmacının kendi görüşleri çerçevesinde oluşturulmuştur. Bu bağlamda, bu analiz çerçevesinde; ilgili düşünürlerin eğitimle ilgili temel eserleri başta olmak üzere eğitimsel görüşlerinin yansımış olduğu diğer eserler ve son olarak yapılan literatür taraması sonucunda ilgili düşünürler hakkında konuya ilişkin olarak yazılmış ulaşılabilir durumdaki eserler incelenmiştir. Üç ayrı zaman ve üç ayrı mekân bağlamında, bu üç etkili düşünürün ortaya koymuş oldukları eğitimsel fikirlerin temelinde yatan deneyim olgusu, özellikle 20. yy.’dan itibaren natüralist ve pragmatist anlayışlar ekseninde, başta ABD olmak üzere birçok ülkenin eğitimsel fikirlerine yansımıştır. Ayrıca deneyim kavramının gelişim çizgisi üzerinde çığır açıcı katkıları olmuş bu üç düşünür, eğitimde birçok modern kavramın ortaya çıkması ve geliştirilmesine çeşitli şekillerde katkıda bulunmuştur. Bu kavramlardan ilk akla gelenler, başta öğrenci merkezlilik olmak üzere, bireysel farklılıkların dikkate alınması, eğitimde özgürlük, buluş ve keşifler yoluyla doğal bir ortamda doğal şekilde öğrenme, problem çözme, yaratıcı ve eleştirel düşünme, demokrasi, yapılandırmacılık vb. düşünürlerin ortaya koydukları ya da geliştirdikleri, çağdaş eğitim teorilerinin de merkezinde yer alan kavramlardır. Pragmatizm akımının oluşum basamaklarını işaret eden gelişmelere yol açmış olduklarını söyleyebileceğimiz Locke ve Rousseau gibi eğitim hakkında yazmış olan modern düşünürlerin, gerek bilgi gerek değer bağlamında ele almış oldukları eğitim konusundaki fikirlerinin izdüşümleri, özellikle karakter ve değerler eğitimi konusunda bir bakış açısı ortaya koyabilecek nitelikte evrensel bilgiler sunmaktadır. Ayrıca Dewey’in bilimsel ve rasyonel bir çerçevede demokrasi anlayışına dayanarak oluşturmak istediği birey ve toplumun birlikte gelişimi fikrine dayalı pragmatik natüralist eğitim anlayışı, ülkemiz de dâhil olmak üzere bir çok ülkenin eğitim programlarını paradigmal zeminde etkilemiş, fakat uygulamada henüz çözümlenememiş bir çok problemi de beraberinde getirmiştir. Burada yeniden kuram ve uygulama ile toplumların kendi yerel dinamiklerine uygun bir ideal felsefi düşünceyi oluşturması ve benimsemesi gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır. -------------------- n this study, the relationship between education and experience, in the context of naturalist and empiricist vision that emphasize senses as a source of knowledge on the philosophical milieu, discussed through the thoughts of Locke, Rousseau and Dewey. For this purpose, the effects of the aforementioned thinkers’ philosophical thoughts on creating modern educational paradigms had analyzed and compared. Education, in one hand, is a purpose of the self-realization of human being; on the other hand, a developmental process that produces sustainable methods of in order to optimize the dynamics of life and so have a better, ideal society that we live together. The extent of human activity as an outcome of educational processes is undoubtedly determined by their value. Education as a question of knowledge and value has justified its existence throughout history as a common response to problem areas of humanity and institutionalized itself over time. In the philosophical journey of a human that begins with the pursuit of competence and happiness, these problem areas, which come across not only in the educational but also in all philosophical areas, have looked for answers in various philosophical movements. One of the most powerful of these responses is undoubtedly proposed by empiricist view, which puts forward experience in philosophy. The matter of which content these two concepts, which we have cited together as education and instruction today, meet and how they shape themselves in various philosophical views in time, and under what circumstances lead us to epistemological and ontological problem areas regarding the possibility of other holistic approaches. Today, there are empiricist and naturalistic views presented in various forms regarding thoughts of Dewey, known as great contributions made to the systematization of the scientific method and one of the founders of the pragmatism movement, on which the roots of the American philosophy of life and education are based; Locke, who is acknowledged as one of the founders of modern philosophy, and regarded as founder of empiricism; and Rousseau, among important thinkers of the period of enlightenment. The concept of experience in education and the various approaches they have created in curriculum, which have been put forward by these groundbreaking important thinkers, have unquestionably revealed the importance of the phenomenon of experience. As a result of the researches, there are no domestic studies in which the subject is examined from a historical perspective; studies in which the concept of educational experience is discussed in exhaustive manner also seem insufficient. In addition to having a large population, it is seen that despite all the reforms made in our country, which has a dynamic character, there is not yet a systematic experiential education approach. One of the main reasons underlying this situation is the problem of inconsistency between theory and practice. In addition, the paradigms that are accepted in educational programs are not fully reflected in educational practices. In this context, as one of the most fundamental problems in our country's education system is the philosophical and intellectual gap in the related field. In this context, considering the fact that a fundamentally strong philosophy means a strong education, the need for studies that will contribute philosophically and intellectually to the studies related to education emerges as one of the main reasons of this study. It appears that all education systems that do not take into account the element of experience in education, do not open doors to new developments, do not intersect with life and do not offer exciting opportunities for learning and experience on their lives are left to be forgotten in the dark pages of history. In order to internalize such an understanding, the issue needs to be developed academically. The aim of this research is to contribute to the literature and to shed light on the researchers and practitioners in the field. In this context, within the scope of the basic research, the conceptual analysis carried out in line with the stated objective has been formed within the framework of the researcher's own views as a result of a three-stage literature review. This analysis; basic works of related thinkers about education; other works of them which reflected in the educational views; as a result of the literature review related to the subject, that the works of other authors about the related thinkers' had done in accordance with the stated target by examining and carrying out. In the context of three different times and three different places, the fact of experience underlying the educational ideas put forward by these three influential thinkers has been reflected on the axis of a naturalist and pragmatist approach in the educational ideas of many countries; especially in the USA since the 20th century. In addition, these three thinkers have made ground-breaking contributions to the development of the concept of experience and have contributed in many ways to the emergence and development of many modern concepts in education. These are the first concepts that come to mind, which are at the heart of contemporary theories of education and produced or developed by these three thinkers; especially student-centeredness, taking into account individual differences, freedom in education, learning through discovery, problem solving, creative and critical thinking, democracy, constructivism etc. which are produced or developed by these three thinkers. The projections of the ideas of the modern thinkers who wrote about education, such as Locke and Rousseau, which led to the developmental stages of the pragmatism movement, both in the knowledge and in the context of values, present a universal perspective that can provide a perspective on the education of characters and values. In addition, Dewey's understanding of pragmatic naturalistic education based on the idea of the development of the individual and society together based on the understanding of democracy in a scientific and rational framework influenced the curriculum including our country on paradigmatic ground; but in practice it has brought many problems that have not been solved yet. Thus, by filling the gap between theory and practice, it is concluded that societies should form and adopt an ideal philosophical thought appropriate to their local dynamics.