II. Meşrutiyet’ten Kurtuluş Savaşı’na Sivas’ta gayrimüslimler


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2007

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Mustafa Tekbaş

Danışman: SÜLEYMAN BEYOĞLU

Özet:

Türk tarihinin önemli şehirlerinden Sivas, tarih boyunca bünyesinde Müslüman Türklerden başka pek çok milleti barındırmıştır. Gayrimüslimler dediğimiz Müslüman olmayan bu kavimler tarih boyunca şehirdeki varlıklarını sürdürmüşlerdir. Bu tezde de Sivas’ta yaşayan gayrimüslimlerin tarihi kökenleri ve Malazgirt Savaşı ile başlayan çeşitli Türk yönetimleri altında ki yaşayışları ele alınmıştır. Osmanlı Devleti’nde ki statüleri, yaşayışları, yaptıkları meslekler konu edilmiştir. Osmanlı Devleti’nin zor yılları olan XX. yüzyıldaki nüfusları, ekonomik faaliyetleri, dini yaşamları, eğitim faaliyetleri, Müslümanlar ile ilişkileri, idari hayattaki yerleri ve siyasi faaliyetleri incelenmiştir. Sivas’ta en çok Ermeniler ön plana çıkmıştır. Özellikle Ermenilerin Sivas yaşamındaki önemine ayrıntılı olarak değinilmiştir. Ayrıca Ermenilerin I.Dünya Savaşı’nda Müslümanlara ve Osmanlı Devleti’ne karşı faaliyetleri ele alınarak; tehcir ve geri dönüş kararnamesi gibi Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde imza attığı kararların Sivas üzerindeki etkisine değinilmiştir. Gayrimüslimlerin milli mücadele yıllarındaki faaliyetleri ele alınarak Kurtuluş Savaşı sonrası durumları değerlendirilmiştir. SUMMARY Sivas which is one of the fundamental cities of Turkish history accommodated many nations besides Muslim Turks in it. Throughout the history, this so called ‘gayrimüslim’ meaning non-Muslim societies existed in this city. In this thesis, the historical roots of the non-Muslims who lived in Sivas and their way of living under Turkish control since Malazgirt War is under debated. Their significance in all aspects such as their status, way of living, and occupations in Ottoman Empire is emphasized. Their population, economic and educational activities, religious lives, relationships with Muslims, positions in the administrative life and political activities in the XX. century which is a difficult age for Ottoman Empire are examined. The most significant minority in Sivas was Armenian so, particularly, Armenians’ importance in the daily life of Sivas is explained in detail. Furthermore, not only Armenians’ activities against Muslims and Ottoman Empire in the World War I. but also the effects of some decisions such as forced emigration and returning governmental decision, which are made by Ottoman Empire in its last periods on Sivas are mentioned. Non-Muslims’ actions in the national struggle years and their situation after the Turkish War of Independence are evaluated.