Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Fen - Edebiyat Fakültesi, Coğrafya Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MURAT TARTUK
Danışman: HAMZA AKENGİN
Özet:Bu çalışma, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının eleştirel düşünme ve empati kurma eğilimlerinin araştırılması amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada, öğretmen adaylarının empati kurma ve eleştirel düşünme eğilimlerinin öğretmen adaylarının öğrenim gördükleri üniversite ve sınıf düzeyleri, cinsiyetleri, yaşları, anne ve baba öğrenim durumu ve algıladıkları sosyo-ekonomik düzeye göre farklılaşıp farklılaşmadığı araştırılmıştır. Araştırmada, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının eleştirel düşünme ve empati kurma eğilimleri tespit edilmeye çalışıldığından tarama modelli betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini İstanbul, Diyarbakır ve Siirt illerindeki üniversitelere devam eden Sosyal Bilgiler Öğretmen Adayları oluşturmaktadır. Örneklemini ise Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi ve Siirt Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde 1, 2, 3 ve 4. sınıflarda öğrenim görmekte olan 459 Sosyal Bilgiler öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada “kişisel bilgi formu”, “california eleştirel düşünme eğilimi ölçeği” ve “empatik eğilim ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmacı tarafından adaylara sınıf seviyeleri, cinsiyetleri, yaşları, baba ve anne öğrenim durumu ve sosyo-ekonomik düzeyleri hakkında bilgi alınacak olan bir kişisel bilgi formu sunulmuştur. Verilerin çözümlenmesinde tek yönlü varyans analizi (Anova), t testi, kruskal wallis H testi ve korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırma verilerinden elde edilen sonuçlara göre; sosyal bilgiler öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile empati kurma eğilimleri arasında pozitif yönde orta düzeyde ilişki olduğu ortaya çıkmıştır. Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerinin cinsiyet, baba eğitim durumu, anne eğitim durumu, sosyo-ekonomik düzey ve yaş değişkenlerine göre farklılaşmadığı görülmüştür. Eleştirel düşünme eğiliminin sınıf düzeyi değişkenine göre anlamlı bir farklılık oluşturduğu tespit edilmiştir. 1. sınıf öğrencilerinin diğer sınıflarda eğitim gören öğrencilere göre eleştirel düşünme eğilimlerinin daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğrenim görülen üniversite değişkenine göre farklılık vardır. Marmara Üniversitesi’nde okuyan öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerinin daha yüksek olduğu görülmektedir. Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının empati kurma eğilimlerinin sınıf düzeyi, baba eğitim durumu, anne eğitim durumu değişkenlerine göre farklılaşmadığı görülmüştür. Bununla birlikte cinsiyet değişkenine göre kadınların lehine farklılık vardır. Yaş değişkenine göre ise yine anlamlı bir farklılık oluştuğu görülmektedir. Yaş arttıkça empatik eğilimin arttığı görülmektedir. Sosyo-ekonomik düzey değişkenine göre farklılık vardır. Orta sosyo-ekonomik düzeyde olanların empatik eğilimlerinin düşük ve yüksek sosyo-ekonomik düzeyde olanlara göre daha yüksek olduğu görülür. Empati kurma eğilimlerinin öğrenim görülen üniversite değişkenine göre anlamlı bir farklılık oluştuğu görülmektedir. Marmara Üniversitesi’nde eğitim gören öğretmen adaylarının Dicle ve Siirt Üniversiteleri’nde eğitim gören öğretmen adaylarına göre empati kurma eğilimlerinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Eleştirel düşünme, eleştirel düşünme eğilimi, empati, empatik eğilim, sosyal bilgiler, öğretmen adayları. THE İNVESTİGATİON OF SOCİAL STUDİES TEACHERS' CANDİDATES DİSPOSİTİON OF CRİTİCAL THİNKİNG AND EMPATHY ABSTRACT This study has been conducted to survey prospective teachers of social studies critical thinking and empathy inclination. İn research it is looked into whether prospective teachers’ critical thinking and empathy capability changes according to their studying at the university and class levels, gender, age, parental education status and socio-economic status. İn research, because social studies prospective teachers’ critical thinking and emphaty inclination is tried to be surveyed, screening model is a descriptive approach. The research has been studied among social studies prospective teacher from İstanbul, Diyarbakır and Siirt. Sampling is consisted of 459 students from Marmara University Atatürk Faculty of Education 1., 2., 3., 4. grades. İn research “personal information form”, “California critical thinking disposition inventory” and “emphatic disposition inventory” have been used. Personal information form which gathers information about grade, gender, age, parental education status and socio-economic status is presented to prospective teachers by researchers. Data analysis one-way analysis of variance (Anova), t test, kruskal-wallis h-test and correlation analysis were used. According to the results obtained from the research; there is positive and medium degree relation as a result of comparing critical thinking and empathy inclination avarages. İt has been observed that social studies prospective teachers’ critical thinking and empathy inclination does not change according to age, parental education status, gender and socio-ecomomic status. Meaningful diversity of inclination of critical thinking in terms of grade has been observed. İt is achieved that critical thinking of grade 1 students is higher than other grades of students. There is diversity according to university attended. İt has been observed that students studied at Marmara University have higher capability of critical thinking. İt has been observed that capability of empathy of social studies prospective teachers does not change in terms of class level or parental education status. However there is diversity in favour of women in terms of gender parameter. İt has been also observed that there is a meaningful diversity in terms of age parameter. İnclination of empathy increases with increase of age. Diversity has been observed in terms of socio-economic parameter. Ones who have middle socio-economic status have lower emphatic inclination and have higher compared to ones who have high socio-economic status. İnclination of empathy has meaningful diversity in terms of university attended. Prospective teachers who study at Marmara University have higher inclination of empathy than prospective teachers from Dicle and Siirt Universities. Keywords: Critical thinking, critical thinking disposition, empathy, disposition of empathy, social studies, teacher candidates.