Fas'ta İslam mimarisi: Kuruluşundan Sâ'dîler'in sonuna kadar


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SÜMEYRA OCAK

Danışman: Aziz Doğanay

Özet:

İslâm dünyasında Mağribu‟l-Aksâ yani “en uzak batı” olarak bilinen, Fenikeliler, Kartacalılar ve Romalılar’ın hakimiyetinden sonra 8. yüzyılda İslâm ile müşerref olan Fas coğrafî, tarihî ve siyasî açıdan önemli bir ülkedir. Ülkemizde İslam coğrafyasında bulunan, özellikle Osmanlı İmparatorluğu'nun hüküm sürdüğü Suriye, Mısır, Tunus, Cezayir gibi ülkelerdeki mimarî eserler hakkında yüksek lisans ve doktora çalışmaları mevcut olmasına rağmen Fas'taki eserler hakkında herhangi bir çalışma bulunmamaktadır. Bu tez bu eksikliği gidermek niyetiyle atılmış bir adım niteliğindedir. Bunun için İslâm Sanatları Tarihi açısından önemli bir yere sahip olduğunu düşündüğümüz bu bölgede, İdrîsîler’in kuruluşundan Sa’dîler’in sonuna kadar geçen yaklaşık sekiz asırlık süreçte inşa edilen İslâmî eserler tesbit edilmiş, Fas’ta alan çalışmaları yapılarak eserler dönem özellikleri, plan, malzeme, teknik ve tezyînî açıdan incelenmiş, bu bölgeye ait sanat üslubunun ne gibi aşamalardan geçtiği, hangi medeniyetlerin sanatlarından etkilendiği ve özelliklerinin neler olduğunu tesbit edilmiştir. -------------------- Present day Morocco, known as “al-Maghrib al-Aqsa” (the Farthest West) in the Islamic world, which was introduced with Islam in the 8th century after the rules of Phoenicians, Carthaginians and Romans is a significant country regarding its geography, history and political landscape. Although there are studies on Islamic architecture and art in the Islamic lands, particularly Syria, Egypt, Tunisia and Algeria of Ottoman Empire, in Turkish scholarship there is no such study examines Islamic architecture in Morocco. This thesis is an attempt to fill this gap in the field. Considering Morocco’s vital place in the history of Islamic art and architecture, this study identifies Islamic monuments in Morocco that had been built through nearly eight-centuries starting from the foundation of the Idrisids to the end of the Sadians. Over two different periods of fieldworks in Morocco and North Africa; in this thesis Islamic monuments have been analysed from the point of its materials, techniques, styles and decorations and as a result of these studies, phases and artistic interchanges between civilizations in this region has been examined.