Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2012
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BAHAR ÖZGEN
Danışman: AYŞEN BAKİOĞLU
Özet:Bu araştırmanın temel amacı, öğretmenlerin mesleki inançlarının incelenmesidir. Bu genel amaç çerçevesinde, Türkiye’de öğretmenlerin mesleki inanç durumlarının, bu inançlarını mesleğe nasıl yansıttıklarının ve sınıf öğretmenlerinin ve sınıf öğretmeni adaylarının inançları arasındaki farklılıkların ortaya çıkarılmasına çalışılmıştır. Öğretmenlerin mesleki inançları konusu bu araştırmada, birbirini tamamlayıcı üç alt amaç altında incelenmiştir. Öncelikli olarak sınıf öğretmenlerinin mesleki inanç durumlarının anlaşılmasına, devamında sınıf öğretmeni adaylarının mesleki inanç durumlarının anlaşılmasına ve son olarak öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının mesleki inanç düzeyleri karşılaştırılarak inançları arasındaki farklılıklar belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma verisi, nitel ve nicel yöntemler kullanılarak, yarı yapılandırılmış görüşme formu ve ölçek-anket kullanılarak elde edilmiştir. Araştırma İstanbul’da yapılmıştır. Nitel araştırma çalışan 30 sınıf öğretmeni ve Eğitim Fakültesi, Sınıf Öğretmenliği Bölümü 4. Sınıfta okuyan 30 öğretmen adayı ile gerçekleştirilmiştir. Nicel araştırmanın örneklemini Kadıköy, Sultangazi ve Ataşehir ilçelerinde ki 37 ilköğretim okulunda çalışan 646 sınıf öğretmeni ve Eğitim Fakültesi, Sınıf Öğretmeliği 4. Sınıfta okuyan 129 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Nicel araştırma kapsamında elde edilen veriler faktör analizi sonucunda altı boyut altında toplanmıştır. Boyutlarda yer alan maddelerin içeriğine göre adlandırma yapılmıştır. Adlandırmada Rokeach (1975) ve Nespor (1987)’un çalışmalarında kullandıkları terimlerin araştırmada ortaya çıkan üç boyutla benzer olduğundan bu üç boyut için “Duyuşsal”, “Davranışsal” ve “Bilişsel” terimleri kullanılmıştır. Diğer üç boyut maddelerin içeriğine göre daha çok mesleki inançları etkileyen faktörler şeklinde olduğundan bunlara “Gelişim”, “Kurumsal” ve “Eğitim” boyutu adlandırılmıştır. Nitel araştırma verileri de bu başlıklar altında analiz edilerek gruplandırılmıştır. Daha sonrasında sınıf öğretmenlerinin altı boyutta incelenen mesleki inaçlarıyla ilgili nicel ve nitel bulgular ve sınıf öğretmeni adaylarına ait nicel ve nitel bulgular karşılaştırılmıştır. Öğrenci ve öğretmenlerin mesleki inançları arasında farklılıklar bulunmaktadır. Bu farklılık göstermektedir ki; mesleki inançlar sabit değildir ve mesleki deneyimle değişmektedir. Bu mesleki inançların değişimi öğrencilik döneminde öğretmeye ilişkin endişe çevresinde, öğretmenlik döneminde ise mücadele alanında şekillenmektedir. Anahtar Kelimeler: mesleki inançlar, sınıf öğretmenleri, sınıf öğretmeni adayları ABSTRACT The purpose of this study is to investigate teacher beliefs. In order to realize this purpose, the study aims to reveal teacher beliefs in Turkey, how these beliefs affect teaching and to see if there are any differences between primary school teachers and teacher candidates at Faculty of Education. In this study teacher beliefs were investigated in three dimensions. Firstly, primary school teacher beliefs, then the teacher candidates’ beliefs were investigated and finally these two groups were compared in terms of beliefs in order to indicate the differences between these two groups. The data were gathered using qualitative (semi-structured interview form) and quantitative (scale-questionaire) research methods. Research was conducted in Istanbul. One group of qualitative data was composed of 30 primary school teachers and the other group was composed of 30 teacher candidates at Faculty of Education. Quantitative study sample was composed of 646 teachers who were teaching at primary school and 129 teacher candidates at Faculty of Education. In quantitive part of the research the data were gathered under three dimensions with factor analyses. Because of the similarity between dimensions, they were named after the terms Rokeach (1975) and Nespor (1987) used in their studies. These three dimensions were named as “Affective”, “Behavioral” and “Cognitive”. Since the other three dimensions were like factors affecting techers beliefs, they were named according the content of the items. These dimensions are “Development”, “Institutional” and “Education”. The qualitative data were analyzed and grouped under these headings. In the last step the quantitive and qualitative data of teachers and the quantitive and the qualitative data of the teacher candidates were compared. Differences were found between both groups. These differences indicate the fact that teacher beliefs are not stable and they change with job experience. The changes in teacher beliefs are observed as concerns about teaching during teacher education programmes. Moreover, in-service teacher beliefs change in the teaching arena while they are actually struggling to teach. Key Words: teacher beliefs, primary school teachers, teacher candidates at primary school teaching programmes.