Coğrafya derslerinde harita becerisi kazandırmaya yönelik uygulamaların öğretmen ve öğrencilerin tutumlarına etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkçe Ve Sosyal Bilimler Eğitimi Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2012

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HATİCE AKSOY

Danışman: Mehmet Ünlü

Özet:

Bu araştırmada, Coğrafya öğretiminde harita becerisi kazandırmaya yönelik uygulamaların, öğretmen ve öğrencilerin Coğrafya dersine yönelik tutumlarına etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Tarama modeline uygun olarak düzenlenen araştırmada aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır. 1. Uygulamanın yapıldığı öğrencilerin cinsiyeti ile derse yönelik tutumları arasında anlamlı bir ilişki var mıdır? 2. Uygulamanın yapıldığı sınıf düzeyi ile coğrafya dersine yönelik tutumları arasında anlamlı bir ilişki var mıdır? 3. Uygulamanın yapıldığı öğrencilerin bulundukları alan (Sözel, Eşit Ağırlık, Sayısal) bu derse yönelik tutumları arasında anlamlı bir ilişki var mıdır? 4. Araştırmaya katılan öğretmenlerin Coğrafya Dersi Öğretim Programını anlama düzeyleri ile öğrencilere harita becerisini kazandırma istekleri arasında anlamlı bir ilişki var mıdır? 5. Okulun teknolojik imkânlarının yeterlilik düzeyi ile araştırmaya katılan öğretmenlerin teknoloji destekli harita becerisini uygulama istekleri arasında anlamlı bir ilişki var mıdır? 6. Coğrafya derslerinin öğretiminde görsellik önemli midir? 7. Haritaların kalıcı öğrenme üzerindeki etkisi nedir? 8. Öğrencilerin mekân algılarını geliştirmede var olan haritaların kullanımı nasıl etkili olmaktadır? 9. Öğrencilerin mekân algılarını geliştirmede kendi haritalarını oluşturmalarının etkisi ne kadardır? 10. Geleneksel öğretim yöntemleri ile anlatılan bir ders ile harita becerisi ile ilişkilendirilmiş bir dersin niteliği arasında anlamlı bir fark var mıdır? Araştırmanın örneklemini, İstanbul Üsküdar Henza Akın Çolakoğlu Lisesi’nde 9-10-11. sınıflarda öğrenim gören 100 öğrenci ve 5 Coğrafya öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket kullanılmıştır. Öğretmen ve öğrenciler için ayrı ayrı geliştirilen anketler ile uygulama sonrası derse yönelik tutumları ölçülmüştür. Araştırmanın öğrenci örneklemine ait cinsiyet, sınıf, alan ve başarı düzeyi gibi tek değişkenler için yüzde (%), frekans (f), ortalama ve standart sapmalar hesaplanmıştır. Öğretmen ve öğrencilere uygulanan anketlerin ölçek maddelerine ilişkin ortalama ve standart sapma değerleri tek tek gösterilmiştir. Anket puanlarının cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek üzere ilişkisiz grup T testi; sınıf değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek üzere ANOVA ve LSD testi; alan değişkenine anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek üzere Nonparametrik Mann Whitney U testi ve Kruskal Wallis H testlerinden yararlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular şunlardır: 1. Kız öğrencilerin Coğrafya dersine yönelik tutumları erkek öğrencilere göre daha olumludur. 2. Öğrencilerin sınıf düzeyi arttıkça Coğrafya dersine yönelik tutumları da olumlu yönde değişmektedir. 3. Eşit ağırlık ve sosyal bilimler alanı öğrencilerinin coğrafya dersine yönelik tutumları, fen matematik bölümü öğrencilerine göre daha olumludur. 4. Coğrafya öğretmenlerinin öğretim programının harita becerisi kazandırmanın önemini anladıkları ölçüde bu beceriyi öğrencilere kazandırma istekleri olumlu yönde değişmektedir. 5. Okulun teknolojik imkânlarının ve ders araç-gereçlerinin yetersizliği öğretmenlerin teknoloji destekli ders hazırlama ve uygulama isteklerini olumsuz yönde etkilemektedir. 6. Coğrafya derslerinin öğretimi ile görsellik arasında anlamlı bir ilişki vardır. Buna göre öğrenciler, başta harita olmak üzere derslerde görsel öğelerin (tablo, şekil, grafik, küre gibi…) kullanımının coğrafya öğretiminde gerekli ve önemli olduğunu düşünmektedir. 7. Öğrencilerin ve öğretmenlerin haritaların kalıcı öğrenmeye etkisi hakkındaki düşünceleri olumludur. 8. Öğrencilerin mekân algılarını geliştirmeleri ile harita kullanımı arasında anlamlı bir ilişki vardır. 9. Öğrenciler henüz kendi taslak haritalarını oluşturma beceri düzeyine erişmediklerinden mekân algılarını geliştirmelerinde önemli bir etkisi bulunmamaktadır. 10. Harita becerisi kazandırmaya yönelik etkinliklerle işlenen bir coğrafya dersine yönelik düşünceler geleneksel öğretim yöntemleri ile işlenen bir coğrafya dersinden daha olumludur. Anahtar kelimeler: Coğrafya, Coğrafya Öğretimi, Harita, Harita Becerisi, Tutum SUMMARY In this research, it is aimed to analyze the implementation of getting the students to acquire the map skills and their manners against the subject geography. The answers of the questions below have been tried to be reached. 1. Is there any meaningful relation between the sex of the students and the attitudes of them? 2. Is there any meaningful relation between the clas level and the attitudes of them? 3. Is there any meaningful relation between the field the students prefer and the attitudes of them? 4. Is there any meaningful relation between the comprehension level of the geography teaching program of the teachers taking participation in research and the intention of getting the students adopt map skill? 5. Is there any meaningful relation between tech potentiality in school and the implementation of the teachers’ intention of teaching map skill suppoted by tech? 6. Is visuality important in teaching geography? 7. What is the role of map on lasting learning? 8. How is the effective usage of maps in improving pupils’ space perception? 9. What is the ratio of effect on improving their own map in improving their own space perception? 11. Is there any meaningful difference between tutor given depending on traditional method and the quality of tutor related to map skill ? The research sample is formed of 5 teachers and 100 students at 9th, 10th and 11th grade of İstanbul Üsküdar Henza Akın Çolakoğlu High School The survey has been used as a data collection tool. Through the surveys improved seperately for teachers and students, Their attitudes have been qualified after practice. For the single versions like sex, class ,field, succes level related to student sample of research , percent (%), frekans (f), average and standart deviation have been calculated. The values of average and standart deviation related to scale item have been indicated. Group unrelated T test for determining if survey point changes or not according to sex difference; ANOVA and LSD test for determining if there is a meaningful change according to class variable, Nonparametrik Mann Whitney U test vand Kruskal Wallis H test for determining if there is a meaningful change according to field variable have been practiced. The findings from the research are below: 1. Girls’ attitudes to the geography is more content than the boys’. 2. The more level of class ,students’ attitudes to geography changes in a content way. 3. The attıtudes of the students in equal weight and social sciences field to geography is more content than the ones in scince and maths field. 4. The eter teachers understand the importance of teaching, the higher their intention is getting to help students. 5. The poverty of tech possibility and equıpments of a school affects poorly intention of teacher’ plannıng and giving tutor backed up with tech. 6. There is a meanıngful relation between the impotance of geography and visuality. So students regard the usage of visual equipments, firstly map, (Picture.shape,globe..etc) necessary and important in teaching geography. 7. The idea of teachers and students about map effect on long lasting learning is favourable. 8. There is a meanıngful relation between students’capability of improving space perception and teh usage of map. 9. Because students haven’t been not able to get the skill of making their own outlıne map, it doesn’t play role in improving space perception. 10. The ideas concerning with giving lesson with the activities aimed to get pupıls acquire map skill are more positive than teaching lesson throuh traditional method. Key Words: Geography, Geography Teaching, Map, Map Skill, Attitude