Abdullah Necip el-Ayıntabî'nin er-Risaletü'l-Vaz'iyyesi ve şerhi (tahkik ve inceleme)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Fatma Mirac Tekeli

Danışman: YILMAZ ÖZDEMİR

Özet:

Lafız- anlam ilişkisini ve lafzın anlama delalet keyfiyetiyle ilgilenen Vaz' ilmi, farklı bilim dalları tarafından ortaya konan lafız çeşitlerini kısımlandırmayı ve bilhassa lafzın hakiki ve mecazi anlamını tespit etmeyi gaye edinmektedir. Tarihsel bağlamda ele alındığında, Adüdiddin el-İci'nin (ö.756/1355) er-Risaletü'l-Vaz'iyye'si ile başlatılabilecek Vaz' Literatürü, bu eser üzerine yapılan tüm çalışma ve ele alınan meseleler, daha sonraki dilcileri de etkilemiştir. Bu alanda birçok dil düşünürü tarafından muhtelif çalışmalar yapılmıştır. Bunlar arasında Abdullah Necip el-Ayıntabi'nin şerhiyle birlikte ele alınan er-Risaletü'l Vaz'iyye adlı eseri, Vaz' ilmini gerek sistematik gerek kendisinden önceki çalışmaları kıyaslayıp doğru gördüğü yönleriyle ele alarak bilimleştirme sürecinde büyük katkısıyla öne çıkmaktadır. Ancak konunun araştırılması ve yazımında karşılaşılan birtakım zorluklar olmuştur. Önecelikle müellifin hayatına dair ayrıntılı bilgiye yer veren bir kaynak bulunmamasından dolayı ulaşılan bilgiler ölçüsünde müellifin ilmî kişiliği ve eserleri ile ilgili bilgilere değinilmiştir. Ayrıca eserin, müellife ait asıl nüshasının bulunmamasından dolayı üç ayrı müstensih tarafından yazılan nüshalar tercih yöntemi kapsamında ele alınmıştır. İlk olarak hem risale hem de şerhinin müellifi olan Abdullah Necip Efendi'nin hayatı ve Vaz' ilmine dair yazdığı eser tanıtılarak Vaz' ilmi alanında müelliften önce ve sonrasında yapılan çalışmalar değerlendirilmiştir. En son kısımda da tahkik metni Arapça olarak düzenlenip sunulmuştur. Bu çalışma, vaz' ilmine dair çeşitli kütüphanelerde yazma eserler olarak yerini alan ve içinde şerhi de mündemiç olan "er-Risaletü'l-Vaz'iyye" ve şerhinin, tahkik kurallarına uygun bir şekilde hazırlanarak ilim dünyasına, vaz‘ ilmine dair temel metinlerin neşir ve incelenmesi kapsamında bu alandaki çalışmalara katkı sağlamayı hedeflemektedir. -------------------- Vaz 'scholar, who is interested in understanding the word-meaning relationship and the meaning of the wording, seeks to distinguish the types of lexicality put forward by different disciplines and in particular to determine the true and metaphorical meaning of the Risalâ. In the historical context, the Vaz 'Literature, which can be initiated by Adududdin al-Ici (d.756 / 1355) er-Risaletu-vas'iyye, all the work and the issues on this work affected the linguists later. Various studies have been carried out by many language thinkers in this field. Among these, his work named Risaletü'l Vaz'iyye, considered together with the commentary of Abdullah Necip al-Ayıntabi, comes to the forefront with his great contribution in the scientificization process by comparing Vaz 'sology with the systematic and previous works and by considering them correctly. However, we think it would be appropriate to mention the difficulties encountered in the research and writing of the subject. Due to the lack of a source for detailed information about the life of the author, information about the scientific personality and works of the author was mentioned. Also, the copies written by three separate authors were taken into consideration in the method of preference since there was no original copy of the author. First of all, the work of Abdullah Necip Efendi, the author of both the treatise and commentary, and his work on the science of Vaz, were introduced and the works performed before and after the author in the field of science were evaluated. In the last section, the verification text was presented in Arabic.