Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Elektrik - Elektronik Mühendisliği Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Hasan Hakan GENÇ
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Hasan Erdal
Eş Danışman: Serkan Aydın
Özet:
Süperpozisyon durumlarının, tutarlılık süresinin, aslına uygunluk, hata düzeltme, güç
tüketimi ve gürültü açısından mükemmelleşmesiyle her geçen gün daha güçlü ve pratik
hale gelen kuantum bilgisayarlarının, artan bir hızla mevcut sistemlere göre pek çok
alanda daha yüksek bir problem çözme performansı gösterecekleri öngörülmektedir. Bazı
yüksek teknoloji şirketlerinin araştırma ve geliştirme aşamasından problem çözme
aşamasına kadar aktif olarak kullanıma sundukları kuantum bilgisayar tasarımları vardır
ve bu bilgisayarlarda farklı mimariler kullanılmaktadır.
Çalışmaya kaynaklık eden “IBM Quantum Experience” laboratuvarı, sahip olduğu bulut
tabanlı kuantum bilişimi platformu ile herkese açık erişimli ve çok alternatifli bir seçenek
sunmaktadır. Bu platformda, programlama kuantum besteleyicisi adı verilen bir web
arayüzü aracılığıyla kuantum kapıları kullanılarak yapılabilmektedir.
Sanal gerçeklik (Virtual Reality – VR) ve artırılmış gerçeklik (Augmented Reality – AR)
teknolojilerinde de önemli ilerlemeler kaydedilmiş ve sanal gerçeklik tabanlı tarayıcı
platformları geliştirilmiştir. Bu çalışmada, IBM kuantum besteleyicisinden ve
Microsoft’un Q# eğitimi materyallerinden esinlenerek tasarlanmış kuantum kapılarının
matematik modelleri yazılım yordamıyla sanal gerçeklik ortamına aktarılmış ve daha
sonra oluşturulan kodların bulut bilişim sisteminde derlenebilmesi için gerekli olan
düzenlemeler gerçekleştirilerek sanal gerçeklik temelli kuantum bilişimi programlama
platformunun tasarım süreci tez kapsamında sunulmuştur.
Çalışma temel olarak, insan-bilgisayar arayüzü etkileşimi çalışmalarının bir örneği olan
sanal gerçeklik yaklaşımı ile kuantum bilişimi ilkelerinin birleştirilmesini içermektedir.
Tasarım ortamında, hem üç boyutlu bir programlama platformu hem de sanal gerçeklik
temelli olarak gerçek zamanlı çalışan bir web tarayıcısı yer almaktadır. Kullanıcılar sanal
gerçeklik ortamında prosedürlere uygun şekilde işlemleri gerçekleştirmekte ve VR
temelli web tarayıcısı yardımıyla kuantum bilgisayarları üzerinden derleme işlemi
yapabilmektedir.