Ortadoğu' da savunma harcamaları ve askeri güç değişimi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İktisat Fakültesi, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 1999

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MELİH PERÇİN

Danışman: MUSTAFA AYKAÇ

Özet:

Ortadoğu’da ki siyasi, askeri ve iktisadi sorunların arkasında yatan temel unsur petroldür. Uluslararası ortamda Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra oluşan yumuşama savunma harcamalarında azalma meydana getirmiş olmasına rağmen; gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde silah endüstrisi en hızlı büyüyen sektör olmuştur. Ortadoğu’da ki ülke bütçelerinin en önemli kalemini savunma harcamaları teşkil etmektedir. Bölgedeki her çatışma silahlanma yarışını hızlandırmıştır. Savunma harcamaları, bu ülkelerde Gayri Safi Milli Hasılalarının önemli bir kısmını kapsamaktadır. Aşırı silahlanma büyüme hızlarını düşürürken, dış borç yüklerini de arttırmıştır. Ortadoğu ülkelerinin çoğu, sanayileşme ve teknoloji bakımından geri oldukları için savunma sanayinde dışa bağımlı durumdadırlar. Savunma sanayinin alt yapısı oluşmamıştır. Petrol gelirlerinin büyük bir kısmı petrol ithal eden ülkelere silah alımları ile geri dönmektedir. Silah satan ülkeler büyük karlar elde ederlerken bu ülkeleri de kendilerine bağımlı kılmaktadırlar. Ortadoğu’da çoğu ülkenin orduları yeni kurulduğu için askeri yapılanmaları ve silahlanmaları birbirlerinden etkilenmiştir. Ordunun büyümesi nüfus oranlarına göre çok yüksektir. İç ve dış çatışmaların yoğun olduğu bu bölgede askerin sayısı, askeri harcamaların yüksekliği militarizmin oluşmasına neden olmaktadır. Uluslararası alanda silahsızlanma çalışmaları büyük devletlerin kontrolünde devam ederken Ortadoğu ülkelerinde askeri dengelerin sayı ve nitelik bakımından farklı olması, ülkelerin bu eksikliklerini nükleer, kimyasal ve biyolojik silahlara sahip olarak giderme eğilimini ortaya çıkarmıştır. Ortadoğu’da silahların denetimi için siyasi, askeri ve ekonomik birçok engelin ortadan kaldırılması gerekmektedir. Silah satışlarından kar edenlerle, silah satışlarını denetleyen güçlerin aynı ülkeler olması Ortadoğu’da silahlanma yarışının hızla devam edeceğini göstermektedir. The basic reason of the economic, politic and military problems in the Middle East is the petroleum. Although the collapse of the Soviet Union caused decrease of the military expenditures of governments (because of moderate situation in international area), most rapid growing sector in developing countries and developed countries is the weapon industry. The main part of budgets of governments in Middle East is defense expenditures. Each conflict in this region accelerates the competition of armament. Defence expenditures are a very important in Gross National Product, too. The awfully armament causes reduction of growth rates and augmentation of foreign loans. Most of the Middle East countries are undeveloped in technological and industrial sectors; they are dependent in defence industry. The substructure of defence industry is not been formed as like other developed countries. Main part of the incomes of petroleum trade is been expensed in armament. Armament provider countries are making great benefits and making dependent those who buys arm from them. The armies of Middle East countries are been impressed by one another because of their immature structure. In these countries, growth rate of army is too big from growth rate of population. The roots of the augmentation of militarism are multiplicity of soldiers and army expenditures, in this region where there are many internal and external conflicts. However, the disarmament is under the control of powerful countries; in Middle East, governments are trying to reach chemical and nuclear arms in order to abate the imbalanced quantitative and qualitative military power. To provide the control and audit of weapons in Middle East, it is necessary to abolish many obstacles. The global auditors of armament and providers of armaments are the same countries, so it is easy to see that armament competition in Middle East will augment day by day.