Okul müdürlerinin güç tipi tercihleri ile kriz yönetimi becerileri arasındaki ilişki


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Cihan Kocabaş

Danışman: MÜNEVVER ÇETİN

Özet:

Bu çalışmanın temel amacı, okul müdürlerinin güç tipi tercihleri ile kriz yönetimi becerileri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu amaçla İstanbul İli Anadolu ve Avrupa yakası farklı ilçelerinde resmi ilkokullarında görev yapan öğretmenlerden okul müdürlerinin güç tipi tercihleri ve kriz yönetimi becerilerine ilişkin görüşler alınmıştır. 419 öğretmenden ölçeklerle, 20 öğretmenden ise yüz yüze görüşme yoluyla görüşler alınmıştır. Verilerin toplanmasında karma yöntem tercih edilmiştir. Bu kapsamda araştırmacı tarafından hazırlanan demografik soruların yer aldığı kişisel bilgi formu, Koşar (2008) tarafından geliştirilen Güç Tipi Ölçeği, Aksu ve Deveci (2009) tarafından geliştirilen İlköğretim Okulu Müdürlerinin Kriz Yönetimi Becerileri Ölçeği ve araştırmacı tarafından hazırlanan 10 adet açık uçlu sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen nicel verilerin çözümlenmesinde IBM SPSS 20.0 paket yazılımı, nitel verilerin çözümlenmesinde ise içerik analizi için QSR NVIVO 11 yazılımı kullanılmıştır. Araştırmanın nicel verilerinden elde edilen bulgulara göre okul müdürlerinin ağırlıklı olarak tercih ettikleri güç tipi ödüllendirici güç, en az tercih ettikleri güç tipi ise zorlayıcı güçtür. Nitel veriler değerlendirildiğinde ise katılımcı öğretmenlerden yaklaşık yarısının okul müdürünün yasal gücünü tercih ettiğini, dörtte birinin ise okul müdürlerinin farklı güç tiplerini beraber kullandığını ifade ettiği görülmektedir. Ölçeklerde okul müdürlerinin kriz yönetimi becerilerini değerlendiren öğretmenlere göre, okul müdürlerinin kriz öncesi, kriz anı ve kriz sonrası kriz yönetimi becerileri yüksek düzeydedir. Ancak nitel bulgular arasında öğretmenlerin okul müdürlerinin kriz yönetimi becerileri hakkında olumsuz görüşlere de sahip olduğu belirlenmiştir. Spearman Korelasyon Testi sonuçlarına göre okul müdürlerinin yasal güç kullanım düzeyi ile kriz öncesi, kriz anı ve kriz sonrası kriz yönetimi becerileri arasında anlamlı bir ilişki olmadığı ancak ödüllendirici güç, zorlayıcı güç ve kişilik gücü kullanımı ile kriz yönetimi becerileri arasında anlamlı ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Görüşme yapılan öğretmenlerin çoğuna göre, kriz durumlarında okul müdürlerinde bulunması gereken ideal güçler; karizmatik güç ve uzmanlık gücüdür. Anahtar kelimeler: okul müdürü, güç kaynakları, güç tipleri, kriz, kriz yönetimi ABSTRACT The main purpose of this study is to examine the relation between school headmasters’ preferences of type of power and abilities of crisis management. For this purpose, opinions was taken from teachers working in former primary schools in different districts of İstanbul’s Anatolian and European side through research with 419 teachers and face to face meetings with 20 teachers regarding headmasters’ preferences of type of power and abilities of crisis management. Mixed method was prefered to apply while gathering parent. Within this study, personal information form prepared by the researchers including demographic questions, Scale of Type of Power developed by Koşar (2008), Scale of Abilities of Crisis Management of Primary School Headmasters developed by Aksu and Deveci (2009) and semi-structured interview forms composed of 10 open ended questions prepared by the researcher was used. IBM SPSS 20. packaged software was used to solve quantitative data acquired in the research and QSR NVIVO 11 software was used for content analysis to solve qualitative data. According to findings acquired from quantitative data of the research, type of power that school headmasters’ mainly prefered is the rewarding power and the least prefered type of power is coercive power. When qualitative data is evaluated, it is seen that approximately half of the teachers participating prefered legal power of school headmaster and the one fourth of them point out that school headmasters use different types of power together. According to the teachers evaluated scales and school headmaster’s abilities of crisis management, school headmasters’ abilities of crisis management of pre-crisis, time of crisis and post crisis are high. However among qualitative findings, it was determined that teachers also have adverse opinion about school headmasters’ abilities of crisis management. According to the results of Spearman Correlation Test it was concluded that there is no significant correlation between school headmasters’ level of use of legitimate power and abilities of crisis management in pre-crisis, time of crisis and post crisis however there is only significant correlation between rewarding power, coercive power and personal power and abilities of crisis management. According to the teachers interviewed, in time of crisis power that school headmasters should own are the charismatic power and expertise power. Keywords; school headmaster, resources of power, type of power, crisis, crisis management