Bilgi ve belge merkezlerinde veri tabanı yönetimi: Yıldız Teknik Üniversitesi Merkez Kütüphanesi örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Fen - Edebiyat Fakültesi, Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: GÜVEN SÜT

Danışman: BERAT BIRFIN BİR

Özet:

Bilgi teknolojisi, bilgi çağının kapılarını aralayan önemli bir gelişme olmakla beraber, tek başına çözüm değildir. Enformasyon ağları üzerinde kullanıma sunacağınız bir bilginiz yoksa bu teknolojiyi her şeyiyle kullananlar karşısında sadece bilgi kölesi olmaya mahkûm kalırsınız. Bilgiyi insanın kölesi yapabilmenin yolu, bilgi ağlarında dolaştırabildiğiniz bilgi miktarıyla orantılı olacaktır. Bilgi ve teknoloji etkileşimi konusundaki gelişmeler bu yönde gözükmektedir. Bu manada bilgiye dayalı bir dönüşüm sürecinin hâkim olduğu, sürekli eğitimin ön plana çıktığı, bilgi teknolojilerinin günlük yaşamın parçası haline geldiği bu çağda bahsedilen hedeflere ulaşabilmek için karşımıza veri tabanı teknolojisi kavramları ortaya çıkmıştır. Günlük hayatımızda bilgisayar biliminin en geniş yelpazesini meydana getiren veri tabanı teknolojisi kavramları, bilgi altyapısını oluşturan teknolojiler olarak tanımlanırlar. Yani bilgiyi saklayan, işleyen ve ileten teknolojilerdir. Bir de buna bilginin değerlendirilmesi ve kullanılması eklenince “Veri Tabanı Yönetim Sistemi” kavramının kapsamı ortaya çıkar. Veri tabanı bir teknoloji, “Veri Tabanı Yönetim Sistemi” ise bu teknolojiyi algılama, karar verme ve yönetme gibi soyut faaliyetlerin eklenmesi ile ortaya çıkan bütüne verilen isimdir. Bu çalışmada yukarıda da bahsettiğimiz ve hemen hemen hayatın her alanında kullanılan veri tabanı yönetim sistemleri kavramları incelenecek daha sonra bilgi ve belge merkezleri açısından ortaya çıkan önemine ve sonuçlarına değinilecektir. Bu amaçlardan hareket edilerek çalışmanın ikinci bölümünde önce bilgi ve belge merkezleri kavramları açıklanmış daha sonra bilgi ve belge merkezlerini yoğun olarak etkileyen bilgi toplumu kavramına değinilmiştir. Üçüncü bölümde genel anlamda veri tabanlarının tanımları, yapıları ve çalışma sistemleri ile veri modelleri gibi temel bilgiler kısaca lenmiştir. Dördüncü bölümde ise veri tabanı oluşturma aşamaları anlatılmış, veri tabanı güvenliğinden bahsedilmiş ve bilgi ve belge merkezlerinde veri tabanı yönetiminin önemi konusu örnekleri ile incelenmiştir. Son olarak beşinci bölümümüzde, Yıldız Teknik Üniversitesi Merkez Kütüphanesi örneği kapsamında buraya kadar anlatılan tüm bu bilgiler iki uygulama ile değerlendirilerek gözden geçirilmiştir. Ayrıca çalışmanın sonuçlar ve öneriler kısmında elde edilen bulgulara yer verilmiş, yapılan değerlendirmeler ışığında önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Bilgi ve Belge Merkezleri, Bilgi, Bilgi Teknolojileri, Bilgi Sistemleri, Veri Tabanı, Veri Tabanı Yönetim Sistemleri, Veri Tabanı Yöneticisi. ABSTRACT Information technology, a consirerable development opening the doors of information age, is not the solution on its own. If one doesn’t have information presenting for use on information networks, one will be sentenced to be a slave unlike those who use this technology with its every features. The way of making the information slave to person is proportional to quantity of information that one uses on information networks. The development about interaction of information and technology prove this. So, to reach the targets mentioned above, this age in which transformation period based on information is the power, continuous education system is popular, information technology is a part of daily life, and the solution is the terms of database technology. The terms of database technologies making up the widest fan of computer science in daily life are defined as technologies composing information basic facilities. In other words, they are technologies that are keeping, manipulating and delivering data. In addition, the feature that they are appraising and using data, explains the scope of “Data Base Management System”. Database is a technology, but “Data Base Management System” is the name which emerged after added abstract service such as noticing, deciding and managing this technology. In this study, the terms of “Data Base Management System” used in almost every part of daily life mentioned above, will be analyzed and then reviewed the importance and outcomes in terms of information and document centers. For this reason, in part two, the terms of information and document centers are explained and then dealt with the term information community which heavily affects information and document centers. In part three, basic information such as definitions, structures, working systems and data models are summed up. In part four, the stages of composing database system are explained, database security system is mentioned and the importance of information and document center in database system is examined. Finally, in part five, giving the Yıldız Technical University Central Library as an example, all information till there reviewed with two practices. Also there are findings and offers in part of outcomes and suggestions. Key Words: Information and Document Center, Information, Information Technologies, Information Systems, Database, Database Management System, Database Manager.