İşletmelerde emeklilik planlaması ve muhasebe ilişkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu, Muhasebe ve Vergi Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2012

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BURHANETTİN DEMİRCİOĞLU

Danışman: MEHMET HANİFİ AYBOĞA

Özet:

İşletmeler çalışacak bir işçi, personel almak için yadsınamayacak derecede bir uğraşa girmekte, ilanlar vermekte ya da insan kaynakları partnerlerinden hizmet almaktadır. Çalışmak için müracaat eden adayların işe alma ile ilgili mülakatları, seçimi, eğitimi gibi pek çok süreçler sonucunda işe uygun aday seçilmekte ve aday personel işe alınmaktadır. İşe alınan personel birkaç yıl içinde işletmenin tüm bilgilerini, kültürünü öğrenip, bu işletmenin iş yapma biçimini, piyasayı, müşteri bilgilerini, öğrenmektedir. Neredeyse bir yatırım gibi yetiştirilip, geliştirilen bu personel ya da personeller, işletmenin haberi olmadan ve işletmenin yapmadığı bir planlama dışında bir gün işten ayrılmaya, gitmeye karar verdiğinde, sadece işletmenin çalışan personel sayısı azalmakla kalmayıp aynı zamanda işletmenin tüm dengelerinin alt üst etmektedir. Bu plansız ayrılışlar, işletmenin net işletme sermayesi dengesinin ve iş gücü planlamasının bozulmasına da neden olmaktadır. Bu ayrılışlar, işletmenin bu personeli yetiştirmek için yaptığı tüm harcamalar boşa gittiği gibi, üstelik birde aynı iş kolunda çalışan rakip işletmelere gittiğinde, ayrılan personel yetişmiş olduğu işletmenin sahip olduğu ilişkiler ağını da beraberlerinde götürmektedir. Bu yetişmiş personel rakip işletmelere kaptırılması o işletme için adeta bir nevi hediye olmaktadır. Zaman zaman kaybedilen sadece bir personel olmayıp götürdüğü değerlerle iş piyasasından pazar ve müşteri kaybına bile sebep olabilmektedir. Hatta kaybedilen personelin, rakip işletmede yaratacağı katma değer olur ki, kaybeden işletme için bu telafisi mümkün olmayan ciddi maliyetler ortaya çıkartır. Bu plansız ayrılışlar, işletme içinde olumsuz bir hava estirmekte ve çalışan diğer personellerinde motivasyonunu düşürmektedir. Giden personelin işlerinin, iş yükünün kalan personeller yüklenmesi de başka eleman kaybına da neden olabilmektedir. Tabi ayrılan personel yerine yeni personel alımı maliyetleri de eklenince, maliyetler ikiye katlanmaktadır. Bu yetişmiş yetenekli, kaliteli personellerin ayrılışın, kaçışını önlemek, elde tutmak için işletmeler çeşitli arayışlar içinde oldukları ve kendilerine göre bazı önlemler almaya çalıştıkları gözlenmektedir. İşletmelere de en uygun personelin alınması ve plansız ayrılışların önüne geçmek için bu tezde sunulan “Sosyal Güvenlik Analizi “ve “Emeklilik Planlaması” yapılarak işletmenin ayakta kalabilmesi ve hedeflerine ulaşabilmesi için, işletmeye en uygun insan kaynakları tespit politikalarının belirlenmesi ve belirlenen politikalara göre, nitelikli ve uygun şartlara göre işletmede çalışacak personelin bulunması, araştırılması, yedeklenmesi ve işe en uygun personelin seçilmesi ve sonucunda işletmenin bilgisi dışında, plansız personel ayrılışlarının, kaçışlarının önüne geçen bir önlem olarak sunulmaktadır. “Sosyal Güvenlik Analizi” ve “Emeklilik Planlaması” sayesinde işletmelerin, bünyesinde bulunan bu yetişmiş personellerin, işletmenin bilgisi dışında işten ayrılışlarının şok’unu yaşamamak için her bir personel için sosyal güvenlik analizi ve emeklilik planlamasının yapılarak daha personeli işe almadan personelle ilgili her şeyin bilinmesi üzerine kurulmuş bir stratejik plandır. Bu yapılan stratejik plan sayesinde, personelin daha önce nerede, ne zaman, nasıl çalıştıkları, ne iş yaptıkları, gibi a dan z ye birçok bilgiye, mali ve medeni durum bilgilerine ulaşılmaktadır. Kanunlar gereği kendi istekleri ile işletme den ne zaman ayrılabilecekleri bilinmesi, işletmenin her türlü önlemi alması, karşılıklarının ayrılması, işgücünü planlamasını olası çıkışlara göre hazırlanması, o personel için yapılacak yatırımların bilinerek yapılmasına sebebiyet verir. Muhasebe ilişkilerinin sağlıklı işlemesine sebebiyet verir. Sosyal güvenlik analizi ve emeklilik planlamasının hem işletmeye hem de çalışana çok sayıda faydası vardır. Bu tezde anlatılan “Sosyal Güvenlik Analizi”nin ve “Emeklilik Planlaması”nın işletmeler için önemi vurgulanmış olup, bu çalışmaların her işletmenin mutlaka çalıştırdığı her bir personel için yapılmasının önemi anlatılmaktadır. Anahtar Kelimeler: Sosyal Güvenlik Analizi, Emeklilik Planlaması, Çalışan Personeli Elde Tutma, Net İşletme Sermaye Dengesi, Karşılıklar, Çalışan Personelle sağlanan Faydalar, Emeklilik fayda planları, Kıdem Tazminatı, Kıdem Tazminatının vergilendirilmesi ve muhasebe ilişkileri, Raporlama, Sosyal Sorumluluk ABSTRACT Managements make undeniable efforts to recruit personnel; they place advertisements on some sources or receive service from human resources partners for this purpose. After such processes as interviewing and selecting the applicants, reviewing their educational backgrounds and so on, the applicant suitable for the job is chosen and recruited as a personnel. The personnel recruited learns all information about the corporational details and culture of the management and becomes familiar with the methods of transacting business, the market and customer information. When these personnel who are trained and promoted like an investment decide to quit their jobs without informing the company or apart from the planning of the company, both the personnel number in the company decreases and the management becomes unbalanced. This unplanned quitting also causes balance changes in net business capital and labour force planning. This means that all expenses spent by the management to train the personnel go to waste and furthermore, the relationship network of the management that the personnel leaves goes with him/her. If the trained personnel starts to work in a rival company, this is a sort of gift for that management. Sometimes, the loss is not only the personnel but it even causes market and customer loss from the labour market due to the values learnt and disappeared with the personnel. The personnel quitting his/her job even provides added value in the rival company and this leads nonrecoverable and serious amounts of costs for the losing management. This unplanned quitting also creates a negative atmosphere in the management and demotivates other personnel. Other losses of personnel may arise from taking over the responsibilities of the quitting personnel. Naturally, the costs double when a new personnel recruitment instead of the former one is taken into account. It is observed that the managements are in search of various alternatives to prevent quitting and to keep the competent and qualified personnel within the scope of the company and try to take some precautions. To recruit the most appropriate personnel to the management and to prevent unplanned job quitting, it is required to perform “Social Security Analysis” and “Retirement Plan” which are presented in this thesis and to determine the most suitable human resources determination policies and to find, search, have a succession and choose the best and qualified personnel for the management according to the specified policies in order the management to stand and achieve it’s objectives. These solutions are indeed precautions to prevent unplanned quitting and running away without informing the management. “Social Security Analysis” and “Retirement Plan” are strategic plans established on knowing all the details about the personnel prior to employment by means of performing social security analysis and retirement plan for each personnel to avoid the “shock” of especially qualified personnel’s quitting outside the knowledge of the management. Thanks to this strategic plan, all information about the personnel is available such as the former working place, working period, working position, financial and marital status and other information from a to z. If personnel know when they leave their jobs within the frame of the laws and the company takes all kinds of precautions, resolves confusions, prepare labour force plans according to the potential quitting cases, the investments for the personnel can be made more consciously and accounting relationships can proceed smoothly. Social security analysis and retirement plan have many benefits both for the management and for employee. In this thesis, the importance of “Social Security Analysis” and “Retirement Plan” for the managements is highlighted and the advantages of performing these studies for each personnel in the management are explained. Key Words: Social Security Analysis, Retirement Plan, Retaining Existing Personnel, Net Business Capital Balance, Benefits of Working Personnel, Retirement Benefit Plans, Severance Pay, Taxing Severance Pay, and Accounting Relationships, Reporting, Social Responsibility.